Tadeusz Dołęga - Mostowicz  Kariera Nikodema Dyzmy  Właściciel wzruszył ramionami .  — Nie nada się ? — lekko rzuciła blondynka .  Zbliżył się tancerz .  — A pan już gdzie tańczył ?  — Ale gdzie ? — obojętnie zapytał właściciel restauracji .  — W swoich stronach , w Łyskowie .  Grubas roześmiał się .  „ Ostatni ” — pomyślał .  Zbliżył się do budki z papierosami .  — Dwa grandpriksy .  Była to wykwintna koperta z czerpanego papieru z adresem napisanym ręcznie :  U dołu drobnymi literami podano :  Przeczytał jeszcze raz adres : Al . Ujazdowskie 7 .  — Pech .  — Znowu …  — Panie Dyzma , a nie lepiej by panu wrócić w swoje strony , do rodziny ?  Zawszeć tamuj coś dla pana znajdą .  — Poumierali ?  — Poumierali .  — Zapłacę — bąknął Dyzma .  — Któż to taki pani Walentowej powiedział ?  — O , wa , wielka tajemnica .  Toć pan sam Mańce opowiadał .  Zaległa cisza .  Zresztą to było najciekawsze …  Dziewczyna odezwała się pierwsza :  — A odwróć się pan teraz , bo będę się przebierała .  — Nie patrzę — odparł .  — To i dobrze , bo od oskomy zęby się psują .  — No co , klasa dziewucha ?  — Poszła do cholery ! — wyrzucił z wściekłością .  Nikodem Dyzma otworzył walizę i wyjął frak .  — Na Kiercelak .  Smalec skwierczał na patelni .  Nikodem przełknął ślinę .  — Niech będzie za psie .  Myśl nie dawała się odpędzić .  — Panie Walenty , dziś piętnasty ? — zapytał .  — A piętnasty .  — A która to godzina będzie ?  — A będzie i dziesiąta , ale teraz siódma .  Dyzma stał chwilę nieruchomo .  Wyjął przybory do golenia i zaczął się przebierać .  Barcikowie siedzieli przy stole , zajadając kartofle i popijając herbatę .  Umył się nad zlewem , rozczesał szorstkie włosy i naciągnął krochmaloną koszulę .  — Co nam do tego .  — Jedzenie , dużo jedzenia — wyszeptał .  — Co pan mówi ?  — Nic .  Do widzenia .  „ Fajerant ” — pomyślał Dyzma .  Uczuł się onieśmielony .  Czy potrafi wśród nich się zachować ? …  Zacisnął zęby i wszedł .  Nikodem Dyzma otarł pot z czoła .  „ Dzięki Bogu !  Tylko teraz śmiało … ”  Jednocześnie dobiegł jego uszu głos :  — Pan pozwoli , że z nim wypiję ?  — Jestem Wareda .  — Winszuję panu — pochylił się ku Dyzmie pułkownik .  — Świetnieś pan tego Terkowskiego osadził .  Widział em .  Dyzmie wystąpiły rumieńce na policzkach .  Wareda wybuchnął głośnym śmiechem .  Pułkownik wyciągnął ponownie srebrną papierośnicę .  — Od sałaty — podchwycił pułkownik Wareda .  „ Ki diabeł , czego ten stary ode mnie chce ? ”  — Ten pan prosi szanownego pana na sekundkę .  — Leon Kunicki .  — Nie ma za co .  „ To się rozgadał ” — pomyślał Dyzma .  — Jaką przysługę ? — zdziwił się Dyzma .  — Z przyjacielskiej ? — zdziwił się szczerze Dyzma .  — Ależ , panie ! — protestował Dyzma .  — Oto nasz bohater dzisiejszego wieczoru .  Kunicki niemal popchnął Dyzmę i zgiął się przed ministrem w ukłonie .  Nie widząc innego sposobu ,  Dyzma wypalił :  — Pozwoli pan minister poznajomić się z panem Kunickim .  To mój stary dobry znajomy .  — Bardzo mi przyjemnie .  Podał rękę Dyzmie , Kunickiemu skinął głową i odszedł .  — Zawsze — odparł na wszelki wypadek Dyzma .  Tymczasem Kunicki chwycił go pod ramię .  — Auto pana ministra Jaszuńskiego !  — We mnie ? — zdziwił się Dyzma .  — Ale cóż ja panu mogę pomóc ?  Przysunął krzesło i nagle zmienił ton :  — Rzeczywiście .  — O , tego chyba nigdy nie za dużo .  — Jestem bezrobotny — blado uśmiechnął się Dyzma .  — Skończył em trzydzieści sześć .  — Hm — bąknął Dyzma — doprawdy nie wiem .  — A pensja , powiedzmy … dwa tysiące miesięcznie .  — Ile ? — zdziwił się Dyzma .  Dyzma półprzytomnie uścisnął drobną dłoń staruszka .  — Oto pięć tysięcy zaliczki , służę uprzejmie , a teraz …  „ No , stary Kunicki , niechże ci ktoś powie , że nie potrafisz załatwić swoich interesów ” !  Nikodem Dyzma szedł ulicami , w których pustce klaszczące echo jego kroków brzmiało ostro i donośnie .  — To ci forsa ! — powiedział głośno .  „ Niech chamy znają inteligencję ” — pomyślał .  — Dobry wieczór , panno Maniu ! — zawołał wesoło .  — A czemu to panna Mania spać nie idzie ?  — Chyba już pójdę — odparła z rezygnacją .  „ Cóż ona może mieć — pomyślał — najwyżej siedemnaście lat ” .  — Czemuż to panna Mania taka smutna ? — zapytał .  Wzruszyła ramionami .  — Ja pannie Mani pożyczę .  Czy dwadzieścia wystarczy ?  Nikodem wyciągnął do niej dwa papierki .  — Proszę .  Mańka zrobiła przeczący ruch głową .  — No to i nie trzeba oddawać .  — Nie chcę .  — Zmarszczyła brwi .  — Widzisz go , bankier .  Odwróciła głowę i dodała cicho :  — Eee — bąknął Dyzma i zarumienił się .  Mańka spojrzała mu w oczy .  — Nie podobam się panu ?  — To nie , czemu ? …  — Z pana to też mężczyzna ! — wybuchnęła niespodziewanie ze złością .  — Uuuu … kalosz !  Przystanęła , a gdy zrównał się z nią , powiedziała :  — Hotel też pięć złotych .  — Dobrze — odparł .  Szli wąskimi uliczkami w milczeniu .  — Może by okno otworzyć ? — zapytała Mańka .  — Znalazł pan miejsce ? — rzuciła obojętnie .  — Zobacz — powiedział z uśmiechem .  — Tyle forsy … tyle forsy …  A to pięćsetki .  Psiakrew !  Nikodem rozkoszował się efektem .  Dziewczyna chwyciła go za rękę .  — Słuchaj , miał eś „ robotę ” ? — zapytała z podziwem .  Dyzma roześmiał się i ot tak , dla kawału , powiedział :  — Aha !  Mańka ostrożnie dotknęła końcami palców pieniędzy .  Skinął głową .  — Nożem ? — zapytała .  — Nożem .  — Ciężko było ?  — Phi — odparł — ani zipnął .  Pokręciła głową .  — Ale forsy miał …  Może Żyd ?  — Żyd .  — Nie wiedziała m …  — Nie wiedziała m , że ty taki …  — To niby jaki ?  — No taki …  Nagle przytuliła się do niego .  — A ciebie nie nakryją ?  — Nie bój się , ja dam sobie radę .  — Mnie nie złapią .  — A powiedz , miał eś pietra ?  Roześmiał się .  — No , pewno .  — Rozumiem .  Ale wrócisz ?  — Wrócę .  No , powinszujcie mnie , państwo .  Znalazł em dobrą posadę .  — A gdzie ? — zagadnął Walenty .  — Nie w Warszawie .  Na prowincji .  — Cicho , do cholery , nie widzisz : człowiek śpi .  Odpocząć nie dadzą .  — Wrócisz ?  — Wrócę ! — odkrzyknął Dyzma i machnął kapeluszem .  — Czy to wielmożny pan do państwa Kunickich ?  — Tak .  Usadowiwszy się w luksusowym wozie ,  Nikodem pomyślał :  — Pozwólcie , przedstawię : pan Dyzma .  Starsza , jasna blondynka , z uśmiechem podała rękę :  — Bardzo mi przyjemnie .  Wiele słyszała m o panu .  — I jakże się panu podobało ?  — Bardzo bogato — odparł po prostu Dyzma .  — To , proszę pana , gust mojego męża .  — Przestań , proszę — przerwała pani Nina .  — Broń Boże — zaprzeczył Nikodem .  Kunicki zaśmiał się cicho i zatarł ręce .  Śmiał się kontent z siebie .  Blondynka wstała i skinęła głową .  — Nie przeszkadzamy panom — powiedziała zimno .  Lokaj zameldował , że konie podano .  — Ładne urodzaje — rzekł Dyzma .  Nikodem roześmiał się .  — Tak to pan powiedział , jakby to pana martwiło .  — Zboże podrożeje .  — A kto panu powiedział , że nie zacznie ? !  — Co pan mówi ? ! — podskoczył Kunicki .  — Królu złoty !  Co pan mówi ?  Czy to już postanowione ?  — Na razie projekt …  — Rozchodzi się tylko o pieniądze .  Nie ma pieniędzy .  — Mówili śmy już z nim wiele na ten temat i kto wie …  Urwał , a jednocześnie pomyślał :  — Dobrze , z przyjemnością .  — Wie pan , że rzeczywiście …  „ Ki diabeł ” — pomyślał Dyzma .  — Kto pan jest ?  Nie wiedząc , co zrobić , Dyzma wstał .  — Jestem administratorem , nowym administratorem …  — Nazwisko ?  — Dyzma , Nikodem Dyzma .  — Ale o kim pan hrabia mówi ? — zdziwił się Dyzma .  — O kim ?  No , przecie o tym chamie , o Leonie Kuniku .  — O panu Kunickim ? …  — Milcz pan ! Milcz , ty , ty ! …  — Kunik — wybełkotał Dyzma .  Ponimirski uspokoił się i usiadł , a nawet uśmiechnął się .  Zamyślił się i dodał :  Wybuchnął niespodziewanie śmiechem .  Śmiał się dalej , a Dyzma skonstatował w duchu :  „ To wariat ” .  Dyzma wzdrygnął się .  — Ależ bynajmniej nikt mi nic nie mówił .  — Nikt ?  — Słowo daję — zapewnił Nikodem .  — Ale dlaczego ?  „ Co za cholera ? ! ” — zaklął w myśli .  — Proszę bardzo … — zaczął Dyzma .  Hrabia skrzywił się w jadowitym uśmiechu .  — Nie rozumiem .  — Dobrze — odparł Nikodem z rezygnacją .  Dyzma wyciągnął zegarek .  — Pół do ósmej .  — Dobrze , przyjdę .  — Daję .  Dyzma wstał z ławki i poszedł w kierunku pałacu .  — Owszem , przejdę się z przyjemnością .  — Uprawia pan tenis ? — spytała Kasia .  — Ja ?  Nie , proszę pani .  Nie umiem .  — To dziwne .  — Dlaczego dziwne ?  — No , bo dziś wszyscy panowie umieją .  — Owszem , ładnie pachną — odparł zmieszany .  — Pan musi być , swoją drogą , bardzo zarozumiały .  — Ja ?  Dlaczego ? — zdziwił się szczerze .  — Czasami .  — Ja ?  — Ja właśnie lubię męskie gry .  Nauczy mnie pan ?  — Z przyjemnością .  — Możemy zacząć choćby zaraz .  — A to dobrze czy źle ? — zaryzykował .  — Co ? — zapytała chłodno .  — No , to , że jestem takim typem ?  — Broń Boże .  — Ale bliżej mnie to nie obchodzi .  — Nie rozumiem .  — Lubi pan kropki nad „ i ” ?  — Co ?  — Ja nie liczył em na to wcale .  Nie wiedział sam dlaczego , ale czuł się dotknięty , i powiedział prawie bez namysłu :  Kuniccy zawrócili i przyłączyli się do nich .  — Proszę cię , Ninuś , lubisz nikotiany …  — Po co te manifestacje ? — syknął , szepleniąc mocno .  — A jednak muszę , muszę — powtarzał uparcie — muszę to rozgryźć , bo inaczej przepadnę .  Znowu zaczął czytać i zrywał się znowu .  — Nie , to na nic , łeb mi pęknie , a nic nie zrozumiem .  „ Pomoże czy nie pomoże … ”  „ Co robić ? ”  „ Przeciągnąć jak najdłużej , a może tymczasem przyjdzie skądś ratunek ” .  — To z pana zawzięta sztuka .  No i jakże ?  — A no , nic .  Dyzma zdusił w gardle jakieś przekleństwo .  — Rzeczywiście — odparł — bardzo porządnie prowadzony .  Gdy weszli do jadalni , panie siedziały przy stole .  — Blado pan wygląda — zauważyła pani Nina .  — Głowa mnie trochę boli .  — Chyba nie warto …  — Niech pan weźmie , to dobrze panu zrobi .  Kazała służącemu przynieść pudełko z proszkami i Dyzma musiał połknąć lekarstwo .  — A pan dobrze gra ?  — Średnio — odparł Nikodem — kiedyś grałem nieźle .  — Może zaczniemy zaraz po śniadaniu ? — zaproponowała Kasia .  „ Ona musi być bardzo dobra ” — pomyślał .  Zaraz po śniadaniu Kunicki pożegnał się z nimi i drobnym kroczkiem wybiegł do oczekującego samochodu .  — Będzie pani dobrze grała , tylko trzeba dużo praktyki .  — Jak na pierwszy raz , bardzo pięknie .  — Najtrudniejszy jest karambol .  — Niech pan pokaże , jak się to robi .  Dyzma rozstawił bile i powiedział :  — Ależ to geometria — zdziwiła się pani Nina .  — A może pani spróbuje ? — zwrócił się Dyzma do Niny .  — Przepraszam .  Tak sobie zamyślił em się .  — Ciekawam , nad czym ?  — Ee , nic .  Po prostu dotknął em teraz pani ręki i pomyślał em , że tak delikatne ręce żadnej pracy pewno nie znają .  Pani Nina zarumieniła się .  — Oczywiście , po co pracować , gdy się ma tyle pieniędzy — powiedział Dyzma po prostu .  Pani Nina zagryzła wargi i spuściła oczy .  Dyzma nie zrozumiał i zaczął się głowić , o czym właściwie ona mówi .  — To jednak jest zaletą rzadką — dodała Nina .  — Ale pożyteczną .  Wolę szorstką prawdę od nieszczerych komplementów .  — Owszem .  Jeżeli ktoś jest ładnym , mogę mu to powiedzieć .  Kasia wybuchnęła śmiechem .  — Owszem — odparł — ma pani ładne oczy .  — Co jednak nie przeszkadza panu — uprzejmie powiedziała Nina — mieć gusty takie jak wielcy artyści .  Kasia odłożyła kij i orzekła , że na dziś ma dość bilardu .  — Bardzo dziękuję , ale mam jeszcze dużo roboty — odparł Nikodem .  Gdy zniknęła za drzwiami , Dyzma powiedział :  — Pani pasierbica kocha panią nie jak macochę …  Pani Nina nagle odwróciła się i podeszła do okna .  — Kochamy się jak siostry .  — O , tak — potwierdziła Nina — i usposobienia , i charaktery , i poglądy nasze są diametralnie przeciwne .  — A jednak panie się kochają .  — Muszę już iść .  Moje uszanowanie pani .  Skinęła mu głowa i zapytała :  — Może pan czegoś potrzebuje ?  — O , dziękuję pani .  — Dziękuję …  — Psiakrew ! — klął .  — Widać , jestem głupi jak but .  Nagle zastanowił się :  „ A żeby tak zachorować ? ”  Ale co z tego ?  „ A żeby tak reumatyzm ? … ”  Ucieszył się .  — I zamierza pani po ukończeniu uniwersytetu praktykować ? — pytał Dyzma .  — Oczywiście .  — Ty tak — odparła Kasia — ale pan Dyzma nie .  — Na wojnie — odparł Nikodem .  — Pan był oficerem ?  — Nie , zwykłym szeregowcem .  — Mundury były zielone — sprostował Dyzma .  — Nie .  Tylko reumatyzm zostawiła mi wojna na pamiątkę .  — No i na pewno ordery ? — zapytała .  Nikodem nie miał żadnych odznaczeń , ale skłamał :  — Jak to ?  — Ma pan jednak , widzę , miłe o niej wspomnienia .  — Taki , dziki zwierz — potwierdził .  Kasia wzruszyła ramionami .  — Nie na wszystkie .  — Niech się pan nie reklamuje — roześmiała się Nina .  „ Jest ” ! — ucieszył się .  — A , jest pan — zawołał ten z góry — to doskonale .  Zeskoczył lekko na ziemię i skinął Dyzmie głową .  — Nie zadenuncjował mnie pan przed Kunikiem ? — zapytał nieufnie .  — Broń Boże .  Zresztą nie ma go w domu .  — To dobrze .  Zdziwił się pan , że siedział em na drzewie ?  — Nie , dlaczego …  — Dyzma .  — Aha , Dyzma .  Głupie nazwisko , a imię ?  — Nikodem .  — Na jeden dzień .  — Nic nie słyszał em — odparł Dyzma .  — Jak to fikcyjną ?  Taką na niby ?  — A co na to mówi jego córka ?  — Umarła ?  — Kto ?  — Pierwsza żona pana Kunika ?  — Rozumiem — zgodził się Dyzma — a więc umarła ?  — A dlaczego pana hrabiego usunęli z pałacu ?  — Co ?  — Pytał em , dlaczego pana hrabiego usunęli ?  — Zdaje mi się , że będę pana potrzebował …  — Mnie ? — zdziwił się Nikodem .  — Przywidziało się panu hrabiemu .  Nikogo tu nie ma .  — Pst !  Brutus !  Szukaj szpiega , szukaj !  — Głupię bydlę ! — zirytował się hrabia — poszoł wont !  Wstał i skradającym się krokiem obszedł dokoła krzaki .  Gdy usadowił się znowu na ławce , powiedział pouczająco :  — Nie można nigdy przesadzić w ostrożności .  — Mówił pan hrabia , że będzie mnie potrzebował — zaczął Dyzma .  — Rzeczywiście …  Ponimirski wykrzywił się ironicznie i dodał :  — W jakiej sprawie ?  — Rozumiem .  — No , dobrze , ale …  Gwizdnął na ratlerka i jednym susem znikł w krzakach .  „ To wariat , nie ulega najmniejszej wątpliwości ” — pomyślał Dyzma .  Po kwadransie zapukano do drzwi , a gdy powiedział : „ Proszę ” , usłyszał głos pani Niny .  — Jakże się pan czuje ?  — Źle , proszę pani .  — Niczego panu nie potrzeba ?  — Nie , dziękuję !  — No , to dobranoc .  Mam nadzieję , że będzie jutro lepiej .  — Dobranoc pani .  „ Ta pani Nina to sympatyczna baba …  Ba , hrabianka … ”  Efekt tego był dlań niespodziewany .  — O nie , nie trzeba — stanowczo odpowiedział Nikodem .  — Cóż robić , kiedy nie ma komu .  — Czy można wejść do pana ?  — Ależ proszę bardzo .  — Może coś Jacka Londona ? — powiedział .  Uśmiechnęła się i skinęła głową .  — Za chwilę przyniosę kilka jego książek .  Dyzma nigdy nie czytał Jacka Londona , odparł jednak :  — Czyżby ? — zapytał Nikodem .  Dyzma pomyślał : „ A to się rozgadała ! ” .  — Nic łatwiejszego , jak książkę otworzyć .  Pani Nina spojrzała mu w oczy i odparła :  — Ależ do otworzenia książki wystarczy sił niemowlęcia .  — A jednak pan jest typem niezwykle silnego charakteru …  — Ja ? — zdumiał się Dyzma .  Dyzma milczał .  — A niech pan powie , tylko szczerze , czy trafnie określiła m upodobania pana ?  — Częściowo tak , częściowo nie .  — I owszem .  „ A jeżeli ona leci na mnie ? …  Ee … niemożliwe ” .  Przymknął oczy i nagle zadrżał .  Wtem głos umilkł , by po pauzie odezwać się przyciszonym pytaniem :  — Czy pan zasnął ?  Dyzma otworzył oczy i uśmiechnął się .  — Nie , proszę pani .  — Minął panu ból ?  Lepiej panu ?  Nikodem znowu uśmiechnął się .  — Ból mi nie minął , ale mi lepiej .  Milczała .  — Jak pani jest tutaj , to mi lepiej .  — A pani ma zmartwienie jakie ?  — Dlaczego jedynym ?  Usta jej drżały , a w kącikach oczu zaszkliły się łzy .  — I ucieknie pan na pewno …  Zarumieniła się .  — Mówi pan szczerze ?  — A po cóż miał by m zmylić .  Pewno , że szczerze .  — Ach — przerwała — czy można nazwać to życiem !  Dyzma spojrzał na nią z ukosa .  — Że to może mąż nie kocha ?  Przygryzła wargi .  — Zresztą , po co to panu mówię …  — To dobrze , że pani mówi .  — Bo ja wiem …  Ja jestem sam na całym świecie .  — Jak to ?  Nie ma pan nikogo ?  Rodziny ? …  — Ano , nikogo .  — I nie gnębi to pana ?  — Jakoś nie .  — A ma pani przecie pasierbicę .  — Ach ! — rzuciła z niechęcią — Kasia … to kobieta …  — Broń Boże .  — Ale cóż moje obchodzą pana ?  — Bardzo obchodzą .  — Pan jest dla mnie bardzo dobry .  — Pani dla mnie też .  Niech się pani nie martwi , wszystko złe odmieni się , grunt nie przejmować się .  Uśmiechnęła się .  — Nie wolno poddawać się nieszczęściu , a trzeba myśleć , jak jemu zaradzić .  Zasępiła się .  — Tu nie ma żadnej rady .  — Każdy człowiek jest kowalem swego losu — powiedział z przekonaniem .  Z wolna cofnęła rękę i powiedziała :  — Pan pewnie sądzi , że jestem egzaltowana .  — Boli ?  — Bardzo .  — Biedny pan .  Może by doktora sprowadzić ?  — Nie , dziękuję .  — Tak chciała by m panu pomóc .  — Pani ma dobre serce .  — I cóż mi z tego — rzekła ze smutkiem .  Machinalnie wzięła książkę .  — Będziemy czytali ?  — A może to panią męczy ?  — O , nie , lubię czytać głośno .  Zapukano do drzwi i rozległ się głos Kasi :  — Nino , mogę cię prosić na chwilę ?  — Koszty ?  Ależ to głupstwo .  Służę panu zawsze gotówką .  No , a jakże się pan u mnie czuje ?  Nie nudzi się pan ?  Dyzma zaprzeczył .  Owszem , jest mu nawet bardzo miło .  — Podobno jedzie pan do Warszawy , czy na długo ?  — Warszawa — rzekła w zamyśleniu .  — Lubi pani Warszawę ?  — Tak …  A pani ma tam przyjaciół , krewnych ?  — Nie wiem …  Nie — zaprzeczyła po chwili wahania .  Nikodem postanowił zręcznie sprawdzić kwestię istnienia ciotki Przełęskiej .  — A czy pani Przełęska nie jest pani kuzynką ?  Na twarzy Niny odbiła się przykrość .  — Tak — rzekł Dyzma .  — Bywa pan u niej ?  Zdetonowała się i zapytała cicho :  — Czemuż pani tam nie wpadnie ?  Odwróciła głowę i dodała niemal szeptem :  — Tak jak i ja nie mogę sobie darować .  Nikodem milczał .  — Wstyd mi przed panem i za to , i za te moje zwierzenia …  Jestem bardzo bezsilna … bardzo słaba …  Bardzo nieszczęśliwa …  — Nie potrafię — odparła patrząc na ziemię .  — Hm , więc jednak przywiązała się pani do męża …  W oczach  Niny rozpalił się płomień .  W głosie jej brzmiały nienawiść i wstręt .  — Żartuje pani — przebiegle zaczął Nikodem — przecież Koborowo to grube miliony , są one pani własnością …  — Myli się pan , Koborowo jest własnością mego męża .  — Ależ sam mi pan Kunicki mówił …  — Nie rozumiem ?  — Wyłudził od pani ?  — Aha ! …  — Jak pani każe .  Chociaż …  Zerwała się nagle i wybiegła z pokoju .  Dyzma jechał do Warszawy .  George Ponimirski .  — Dobry znak — powiedział półgłosem .  — Każe pan do Europejskiego ? — zapytał szofer .  — Do Europejskiego — potwierdził Dyzma .  — Brawo !  Świetny pomysł !  Zje pan ze mną śniadanie ?  — Już jestem po śniadaniu .  — Prawda , że wy , wieśniacy , wstajecie z kurami .  — Eeee , czyżby ?  — A cóż porabia minister Jaszuński ?  — To szkoda .  — Miał pan do niego jaki interes ?  — Niewielki , ale miał em .  — No to posiedzi pan w Warszawie kilka dni .  Przynajmniej zabawimy się .  Jaszuński często pana wspomina …  Dyzma spojrzał na pułkownika z nie ukrywanym zdziwieniem .  Ten zaś dodał :  Rozmowa przeszła na temat interesów Dyzmy i pułkownik zapytał :  — Ach tak ?  Co pan mówi ?  Tej , tej hrabianki Ponimirskiej ?  To taka przystojna blondynka , prawda ?  — Tak .  — Słyszał em coś , że ona tam nie bardzo z tym Kunickim .  — Bardzo nie bardzo — roześmiał się Dyzma .  — Ba , ale cóż robić ?  — Proszę bardzo .  — Che , che , z ogonkiem .  — Ee tam ! — machnął ręką .  — Pójdę , co mi zrobią ?  — Czego ? !  — Ja do pani Przełęskiej .  — Czego , pytam ?  — Jakiego siostrzeńca ?  — Hrabiego Ponimirskiego — odparł wyniośle Dyzma .  — Co ? — zdziwił się Dyzma .  Dyzma miał dość .  Krew mu nabiegła do twarzy .  — Co ?  — Powiadam : oddać !  — Kto ? — zapytała z rosnącym zdziwieniem .  — A jak pani myśli , kto ?  Szach perski ?  Sułtan turecki ? …  Siostrzeniec pani , a mój przyjaciel .  Pani Przełęska chwyciła oburącz głowę .  Wyciągnęła ku niemu długą , szczupłą rękę , którą Nikodem ucałował , wymieniając swoje nazwisko .  Wzięła list w palce i zawołała :  Szanowny pan nic nie sądzi i odpowiedział półgębkiem :  — Bo ja wiem ?  Trzeba było by pogadać z adwokatem .  — Nie , nie znam .  A kto to ?  — Tak .  — A o której ?  — O piątej , jeżeli pan łaskaw .  — Dobrze .  — Skądże — odparł — każdemu się zdarzy .  „ U tych wielkich państwa — myślał Nikodem , schodząc ze schodów — to nigdy nic nie wiadomo ” .  „ Nie taki głupi ten Kunicki , by dać się nabić na wszystkie boki .  Sprytna jucha ! … ”  W pobliżu baru wzrok  Dyzmy uderzyła jaskrawa reklama świetlna .  Kino .  Jakże dawno nie był w kinie !  Spojrzał na zegarek , miał jeszcze pięć godzin czasu .  Nie namyślał się długo , wszedł i kupił bilet .  „ Moje auto ! ” — pomyślał i uśmiechnął się .  — Ano nic , proszę pana .  — Cóż pan porabiał ?  — Trzeba dziś szyku zadać , żeby pułkownika skaptować .  Postawię mu szampana .  „ Za wcześnie przyszedł em ” — stwierdził Dyzma .  Kazał sobie dać wódkę i przekąski .  Kelner , tytułujący go per „ Jaśnie pan ” , natychmiast zastawił stół różnymi przyprawami , a dwaj inni raz po raz przynosili ogromne półmiski z wszelkiego rodzaju rybami na zimno , wędlinami , pasztetami itp .  Wreszcie około jedenastej przyszedł pułkownik Wareda .  Wraz z nim wszedł krępy brunet w cywilnym ubraniu .  — Eee , nie , kwadransik — odparł Dyzma .  — No ?  Pułkownik wybuchnął śmiechem .  — No i co dalej ?  Dyzma i Szumski nie mogli powstrzymać śmiechu .  — Jak to — zapytał Szumski — po prostu „ huuu ” ?  — A  Jaś co ?  — Jaś ?  Ano , jakby nigdy nic zabrał się do pieczystego .  — A bubek ?  Kończyli już kolację , gdy przyszedł Ulanicki .  Wiechcie na twarzy poruszyły się gwałtownie .  — Prześpię się tu u Wacka , pa , Nikodemciu , pa …  — Ludzie jak ludzie , zawsze coś mówią .  — O , nie przesadzajmy — zaprzeczył Krzepicki i podciągnął drugą nogawkę .  Dyzma nie wiedział , co powiedzieć , i tylko chrząknął .  — Chyba — potwierdził Dyzma .  — Oczywiście ! — zawołała pani Przełęska .  — Na pewno nie pójdzie — przytaknął Dyzma .  — Hm …  Twarz Krzepickiego nabrała złego wyrazu .  Zapanowało milczenie .  — Nie pali się — powiedział po chwili Nikodem — można przecie odłożyć sprawę na później …  Krzepicki zerwał się z krzesła .  — No więc postaram się znaleźć coś dla pana — nieśmiało bąknęła pani Przełęska .  Pani Przełęska poczerwieniała .  — Przepraszam — burknął od niechcenia .  — Może panowie jeszcze kawy pozwolą ? …  Napełniła filiżanki i dodała :  — Tak , tylko jaki pan w tym miał by interes ? ! … — cynicznie rzucił Krzepicki .  Krzepicki skrzywił się i strzepnął palcami .  — Jak to ? — zapytał Dyzma .  — No , czy pana zainteresował ?  — Niby , czy obiecał mi zapłacić ?  — A pułkownik Wareda ? — zapytał Dyzma .  — Owszem , dawniej bywał .  Zna go pan ?  — Tak , to mój przyjaciel — odparł niedbale .  — Nie mogę .  Przyjdę na kolację .  Pa ! …  — Nie .  Stara dobra znajoma .  Z jej mężem był em w przyjaźni .  — To mąż pani Przełęskiej nie żyje ?  — Ze trzydzieści z ogonkiem — odpowiedział uśmiechnięty szofer , zatrzaskując drzwiczki .  Gdy wreszcie młody człowiek wysiadł przy Politechnice , szofer odwrócił się do Dyzmy .  — Musi to być cwaniak ! — rzekł Nikodem .  — O-ho-ho — pokręcił głową szofer .  Toteż gdy około drugiej Ulanicki stanął na progu zielonego gabinetu , minister wybuchnął :  — Może by ś najpierw przywitał się — odparł wąsal .  — Dzień dobry — odburknął minister .  — Nie ma czego — odparł minister — jest to prawdopodobnie przedostatni dokument , jaki podpisał em .  — Dlaczego przedostatni ?  — No bo ostatnim będzie prośba o dymisję .  Jaszuński wzruszył ramionami .  — Tym gorzej , że pijesz .  — Nieprawda , tym lepiej .  — Więc gadaj !  Do ciężkiego diabła !  Nie jestem usposobiony do rozwiązywania szarad .  — Żeby rząd magazynował ?  — Rząd .  — Bzdury !  Skarb nie ma pieniędzy .  — Jak to ? — zdziwił się Jaszuński .  — Gadajże !  — Nie jest zła ?  Genialna !  — No , gadaj !  — Mnie ?  — Tak .  On do ciebie ma sentyment .  — Czekaj no , więc jak on proponuje ?  — Mogę zaraz do niego zadzwonić .  — A on jeszcze jest w Warszawie ?  — Ba ! …  Na dzwonek drzwi otworzył woźny i , obrzuciwszy Dyzmę niechętnym wzrokiem , powiedział :  — Pan czego ?  Biuro jest nieczynne .  Woźny zgiął się w ukłonie .  Z pieczołowitością zdjął z Dyzmy palto .  Obaj dygnitarze przyjęli Dyzmę z wylaniem .  — Zbyt łaskaw dla mnie pan minister …  — Oczywiście — wtrącił bas Ulanickiego .  Dyzma podrapał się w głowę .  — Dlaczego nie , i owszem …  Jaszuński zamykał biuro .  Ulanicki zadzwonił na woźnego .  — Panie ministrze — zaczął — i ja mam interes .  — No ?  Służę ! — z zaciekawieniem spojrzał na ń Jaszuński .  — Broń Boże .  Tylko interesy …  — Tak — skinął głową Dyzma .  — Bez powodów .  — Rzecz załatwiona .  Moim zdaniem umiejętność kierowania polega na umiejętności natychmiastowej decyzji .  — Pojutrze .  Oburącz uścisnął dłoń Nikodema .  WPan Dyr . Olszewski — Grodno .  Jaszuński  Starannie schował kartkę w pugilaresie .  — Widzisz go , cholera ! — powiedział głośno .  Był kontent z siebie .  W hotelu czekała go niespodzianka .  Uśmiechnął się .  „ Popatrz !  Co też ona pisze ? ”  Szanowny Panie Nikodemie !  Kiedy pan wraca ?  Nina Kunicka  Mańka .  — Nikodem !  Nie poznajesz ? …  — Tss … jutro przyjdę …  — O której ?  Mańka wychyliła się za nim i długo patrzyła .  — Nie dasz ?  Nie dasz ? — krzyknął głos męski .  — Próżniak … takiego darmozjada …  To szantaż ! … niewdzięcznik ! …  — Nie dam !  — Przepraszam , że co ?  Była już w rozpaczy , gdy przyszedł jej na pomoc Krzepicki .  Stanął przed profesorem i rzekł z układnym uśmiechem :  — Tara-tara - bum - cyk- cyk , stara fujaro !  Staruszek kiwnął głową i powiedział z przekonaniem :  — A tak , tak , wieczory są już zimne .  — Czekaj pan , i ja mu coś powiem .  — Byle nie za głośno ! — ostrzegł Krzepicki .  Nikodem zwrócił się do profesora :  — Pies ci gębę lizał , łysa pało !  — Przepraszam , że co ?  — Że lizał !  — Przepraszam , bo nie dosłyszę , że co ?  — Pan chciał profesorowi opowiedzieć najnowszą anegdotkę !  — A słucham , słucham .  — Serwus , Nikuś !  Że cię widzę ! — zawołał pułkownik .  — Jak się masz , Wacuś !  — No co ?  Jakże tam , załatwił eś swoje sprawy u Jaszuńskiego ?  — Dziękuję .  Wszystko w porządku .  Gdy tak rozmawiali , zbliżyła się do nich pani Przełęska z zapytaniem , czy nie zagrali by w brydża .  Pułkownik i Ulanicki zgodzili się chętnie .  — Kto to jest ten pan Dyzma ?  — Niestety …  — Jak to ? — dodał Ulanicki — nie pamięta pan awantury z Terkowskim ?  — Aha !  Już wiem .  — Ziemianin ? …  — Owszem , pochodzi z Kurlandii , a obecnie administruje dobrami mojej siostrzenicy .  — I w ogóle byczy chłop — dodał Wareda .  — Bardzo sympatyczny — zapewniła pani domu .  — Dwa trefle — zalicytował Ulanicki , podnosząc krzaczaste brwi .  — Przepraszam bardzo .  Ja muszę już iść .  — Jaka szkoda , czy musi pan koniecznie ?  — Koniecznie .  Jutro wyjeżdżam bardzo wcześnie .  Trzeba się wyspać .  — A tak chciała by m z panem jeszcze obszerniej porozmawiać w wiadomej sprawie …  — Nic straconego .  Wkrótce będę w Warszawie znowu .  Porozumienie osiągnięto szybko .  Jemu dadzą chyba więcej , bo zboże to przecie nie listy !  Ministrowie , hrabiowie !  Taka wielka pani jak ta Przełęska na obiad go zaprasza …  — Ja do pana Olszewskiego .  Jest pan Olszewski ?  Dyzma podniósł głos :  — Jestem Olszewski , niezmiernie mi miło …  — Ależ naturalnie , że miło …  Właśnie dziś rano otrzymał em telefonogram z ministerstwa .  — Dziękuj pan Bogu , że nie otrzymał pan dymy .  Kasia dość miała zmysłu obserwacyjnego , by to spostrzec .  — Kasiu !  — Co ?  — Twoja uszczypliwość jest zupełnie nie na miejscu .  — Nino !  Nina uśmiechała się wciąż .  — Nino !  Przestań ! — rzuciła książkę , którą przed chwilą czytała , i zaczęła chodzić po pokoju .  Nina zbladła .  — Kasiu , obrażasz mnie !  — Boże , Boże — szlochała Nina .  — Brzydzę się tym , rozumiesz !  Nina zerwała się z krzesła .  Jej wilgotne oczy rozpłomieniły się buntem .  Kasia wzięła się za boki , wybuchnęła śmiechem .  — Też znalazła ś sobie obiekt !  Sądziła , że zmiażdży Ninę swą ironią , lecz ta wyzywająco podniosła główkę .  — Tak , znalazła m !  — Ordynarny brutal — wyrzuciła z pasją Kasia wulgarny typ „ griaduszczewo chama ” …  Goryl !  — Samca — syknęła Kasia .  Nina przygryzła wargi i zatrzymała oddech .  — Chama — dodała Kasia .  — Jakoś łatwo rezygnujesz z kulturalnych pretensji .  Chciała jeszcze mówić dalej , lecz widząc , że Nina zakryła twarz chusteczką i zaczęła płakać , umilkła .  W oczach Kasi zapaliły się ogniki .  — Ja ?  Bez serca ?  I to ty mnie mówisz , Nino !  Nino !  Kasia nalała szklankę wody i przyniosła Ninie .  — Wypij , Ninuś , musisz się uspokoić , no wypij , kochana .  — Nie , nie , nie chcę …  Zostaw mnie , zostaw …  — Wypij , Ninuś — prosiła .  — Nie chcę , idź , idź , jesteś bez litości …  Po chwili światło jego reflektorów przesunęło się jaskrawą smugą przez półcień pokoju .  — I tak nie zejdę na kolację — odparła Nina i zaszlochała znowu .  — Ninuś , moja kochana Ninuś !  Do pokoju wpadł Kunicki .  Był rozpromieniony i rozgestykulowany .  — Co wam jest ?  No ?  Chodźcie .  Dajcie spokój …  — Wynoś się !  — Ależ …  — Wynoś się w tej chwili !  — Co się stało ? — zapytał lokaja .  Ten uśmiechnął się porozumiewawczo .  — Pewnie panienka wyrzuciła jaśnie pana za drzwi .  — No , niby tak .  — Jak to niby ?  — To mało .  Trzy pięćset .  — Czy to znowu nie będzie za dużo ?  — Cztery !  — No ?  — Ja ?  — Komunikacji ?  Hm … znalazły by się .  — Pan już na tym robił ? — zapytał Dyzma .  Kunicki zmieszał się .  Uważnie przyglądał się Dyzmie , a że ten milczał , Kunicki zaniepokoił się .  — Sądzi pan , że ten proces może nam teraz przeszkodzić w uzyskaniu dostaw ?  — Pomóc nie pomoże .  Zbliżała się już północ , gdy spostrzegł senność słuchacza .  — Dziękuję — rzekł Dyzma i ziewnął .  Dyzma przetarł oczy i ze zdumienia otworzył usta .  — Nie przeszkadzam panu ? — zapytała swobodnie .  — Niby mnie ? …  Ależ …  Co znowu .  — Zapomniała m o papierosach — powiedziała niedbale .  — A ja myślał em …  — Co pan myślał ? — zapytała z akcentowaną wyniosłością .  Zmieszał się .  — Myślał em , że … że ma pani jakiś interes .  Zapaliła papierosa i skinęła głową .  — Owszem , mam .  — Ja ? …  Dyzma wzruszył ramionami .  Była wzburzona i głos jej zaczął drgać niemal chrapliwie .  Oczy iskrzyły się ciemnym połyskiem .  — Tak ?  Więc mam to rozumieć jako zapowiedź świństwa , do którego pan zmierza ?  Ach , z jakąż rozkoszą obiła by m pana nahajem po tej kwadratowej twarzy !  — Że co ? — warknął Dyzma .  — Że kogo ?  Mnie ?  Nagle Kasia zerwała się z krzesła i chwyciła go za rękę .  — Nie ruszy pan jej !  Słyszy pan !  Nie śmie pan jej ruszyć !  Wargi jej dygotały .  Nikodem jednym szarpnięciem uwolnił rękę .  Przygryzła wargi i odeszła do okna .  — To też coś takiego — doburknął Dyzma .  — Pewno , że bardzo .  — Ale mnie pan nie wyprosi ?  Można usiąść ?  — Czas spać — bąknął niechętnie .  — Czy pan zawsze noc spędza tak cnotliwie ?  Tak samotnie ? …  — Co pani rozumie ? — zapytał niepewnie .  — Rozumiem , dlaczego pan bałamuci Ninę .  — Ja nie bałamucę — powiedział szczerze .  — Dlaczego , owszem , pani mi się podoba .  — Niech pan patrzy , niech pan patrzy …  — No co ?  Co ?  Podobam się panu ?  Kasia wybuchnęła cichym śmiechem .  Dyzma bezradnie siedział z otwartymi ustami .  Nie przestając śmiać się , zbliżyła się do samego łóżka .  — No !  — No ! …  — Precz , precz , proszę mnie puścić , ohyda ! …  Precz ! …  Smukłe ciało w spazmatycznych , rozpaczliwych rzutach usiłowało wyrwać się z grubych łap .  Na próżno .  Zrozumiała — za późno .  Gdy szybko drżącymi rękoma nakładała pidżamę , Nikodem zaśmiał się :  — Che , che , che … klasa z pani dziewucha .  — Dobrze było ?  Co ?  — Ach , był pan łaskaw zauważyć to niezwykłe zjawisko .  — Takie piękne ubranie !  Jaka szkoda !  Ślicznie zrobione , z takim smakiem .  Czy pan ma krawca w Londynie ?  — Nie — odparł po prostu — ja kupuję ubrania gotowe .  Kasia zmięła serwetkę i wstała .  — Ach , co mnie to obchodzi .  Do widzenia !  — Jedziesz do Krupiewa ?  — Tak .  — Ale przed obiadem wrócisz ?  — Nie wiem .  Zobaczę .  Gdy wyszła , Dyzma zapytał ostrożnie :  — Czego się panna Kasia złości ?  Nina skinęła głową .  — Owszem .  — Może przejedziemy się łódką ?  — Dobrze .  Wzięła szal i parasol , gdyż słońce piekło niemiłosiernie .  — Wie pan , lepiej przejdziemy dalszą drogą .  — Boi się pani przejść przez kładkę ?  — Trochę .  — Nie ma czego .  Kładka mocna .  — Ale ja dostanę zawrotu głowy i stracę równowagę …  — Hm … czy warto obchodzić ?  Ja panią przeniosę .  — Nie wypada ! — uśmiechnęła się niemal figlarnie .  — Oj , ostrożnie …  — Ciężka jestem ?  Jak długo mógł by pan mnie nieść ?  Nikodem spojrzał w jej rozjarzone oczy .  — Mógł by m ze trzy mile , z pięć mil …  — Nie wszystkie kobiety — rzekł głośno .  W jej głosie brzmiała nuta niechęci .  — Co , pokłóciła się pani z panną Kasią ?  — Za cóż to ?  Zawahała się .  — Panna Kasia mnie nie lubi ?  — Nie to .  Nina wybuchnęła śmiechem .  — A on co ? — zapytała .  Pani Nina zawołała :  Dyzma był kontent z efektu .  — Kim ? …  — Dlaczego … owszem …  — Owszem — bąknął .  — Ach , pan nie lubi mówić o sobie .  — Nie .  Nie ma o czym .  Chwilę milczał i dodał innym tonem :  — Dobrze .  Ale teraz ja będę wiosłowała , a pan przejdzie do steru .  — Nie zmęczy się pani ?  — Nie .  Trochę gimnastyki nie zawadzi .  — Umie pan pływać ? — zapytała .  — Jak siekiera — odparł Nikodem i zaśmiał się .  — I ja nie umiem .  Musimy zatem zachować ostrożność .  — Wysiądziemy ? — zapytała .  — Może .  Posiedzimy trochę w cieniu .  — Tak , upał ogromny .  — Ślicznie tu , prawda ? — zapytała Nina .  — Niczego sobie .  Siedli na mchu i Nikodem zapalił papierosa .  — Czy bardzo zdziwił pana mój list ?  — Za nic — upierał się Dyzma .  Wyciągnęła rękę , lecz Nikodem podniósł list tak wysoko , że nie mogła dosięgnąć .  — No , proszę , niech pan odda .  — Nie oddam — zaśmiał się .  To pracowały tartaki pana Kunickiego .  — A po co potrafiać ?  — Przecie go nie kochasz …  — Nienawidzę , nienawidzę !  — No więc ?  — Zagryzła wargi .  — Może jeszcze i będę .  Kto to może wiedzieć …