Helena Mniszek  Trędowata  Część Pierwsza  Dniało .  Wstawał świt .  Jasna smuga na wschodzie rozszerzała się dalej i dalej .  Z różowej wpadała w tony blade , coraz świetlistsze , prawie przejrzyste , haftowane na tle złotogłowiu .  Powietrze , pełne surowych powiewów nocnych , wchłaniało słoneczne smugi , wilgocią mgły opadając na dół , z każdą chwilą było rzeźwiejsze , jak brylantowe .  Zbudzone ptaki dzwoniły niezliczoną ilością świergotów .  Drzewa , otulone puchami zieleni majowej , szemrały na powitanie jutrzenki – przedniej straży słońca .  Pałac w Słodkowcach stał cichy , błyszcząc w różowych topielach wschodu białymi murami ścian i jaskrawą zielonością strzyżonych lip , które wieńcem stroiły fasadę .  Za ogrodem i parkiem przedźwięczał już dzwonek gospodarski .  W ciszy poranku brzmiał donośnie , kołatał , roznosząc echo po izbach mieszkań folwarcznych .  Ostrym głosem zrywał czeladź z pościeli do roboty .  Mieszkańców pałacu dźwięk ten nie obudził .  Po chwili jednak na lewym skrzydle parterowym otworzono weneckie okno .  Świeży oddech wiosny dmuchnął na delikatne zasłony szyb , muskając puszyste sobolowozłote włosy Stefci Rudeckiej , ciekawie wychylonej na świat .  Była w bieliźnie , z warkoczem trochę roztarganym .  Obudził ją odgłos dzwonka i kukułki wołającej w parku .  Dziewczyna podskoczyła do okna .  Ranek zachwycił ją , powietrze orzeźwiło , wciągała je w piersi z lubością .  Widok kwiatów , pokrytych blaskiem rosy , świergot ptaków oczarował ją , rozmarzył trochę .  Pąsowe usta uśmiechały się majowo jak poranek , ale w dużych fiołkowych oczach pozostał smutek , niezgodny z młodzieńczą postacią i wesołym głosem , jakim zawołała :  – Cudny świat !  Już nie zasnę , pójdę do lasu !  Odbiegła od okna i zaczęła się ubierać .  Włosy splotła w warkocz i zwinęła w ciężki węzeł z tyłu głowy ; z natury falowały puszysto , osłaniając miękkimi zwojami drobne uszy i kąty ładnie zarysowanego czoła .  Narzuciła na siebie skromną suknię z szarego batystu , ozdabiając ją sznurem różowych korali , błyszczących jak duże czereśnie .  Ubrana , zajrzała do sąsiedniego pokoju .  Ciemny od zapuszczonych firanek , wyglądał , jakby sam spał .  Stefcia szepnęła :  – Lucia śpi smacznie .  Sama pójdę .  Na palcach przeszła parę pokoi bogato i gustownie urządzonych .  W ogromnej sieni pałacowej zatrzymała się bezradnie , ujrzawszy ciężkie oszklone drzwi zamknięte na klucz .  Pomógł jej służący , który właśnie szedł po schodach ze szczotkami w ręku .  Szeroko otworzył zaspane oczy na jej widok , ale uprzejmie pospieszył odkręcić zamek .  Po chwili wbiegła do parku .  Chodząc po żwirowanych uliczkach , zrywała białe smukłe narcyzy .  Liliowy bez w bujnych kiściach opadał z krzaków , rozkołysany , pachnący .  Kielichy narcyzów , przeczysto białe , wonne , pełne były chłodnej rosy ; żółte oczy kwiatów w czerwonej rzęsie wyglądały jak załzawione .  Dziewczyna przychylała do ust białe czarki i piła te łzy ze swawolnym uśmiechem .  Pierwsza młodość jej życia i pierwsze poranne blaski słońca złożyły się w potężny hejnał szczęścia , spłynęły do duszy stubarwną tęczą .  Podskakiwała do większych bukietów bzu , strząsając z pachnących pióropuszów kroplisty deszcz na swe lśniące włosy .  W świetle słonecznych jaśni głowa jej migotała niby w srebrzystej rosie .  Z więzią kwiatów wyszła z parku do ogrodu owocowego i tu krzyknęła z zachwytem .  Wspaniale przystrojone kwieciem drzewa stały uroczyste .  Jabłonie , w różowych pękach , miały wygląd młody , pieszczący wzrok .  Wiśnie stały osypane bielą kwiatów , niby szeregi dziewcząt idących do ślubu w białych welonach .  Zapach płynął duszący , gałęzie sypały potoki woni .  Słońce malowało złotem kwiaty , wiatr niósł szumy , brzęczały pszczoły .  Czasem , oderwany z drzewa , biały motyl unosił się w górę jak strząśnięty kwiat .  Stefcia , upojona zapachem , odłamała parę gałązek wiśniowych , przypinając je do włosów , do paska , i tak ukwiecona , szła wąską uliczką , wysadzoną krzewami porzeczek .  Uliczka wiodła do lasu za ogrodem , zwanego borkiem .  Stefcia odchylała zroszone gałęzie , okryte nikłym , jakby spłowiałym kwiatem ; mnóstwo tych seledynowych liszek zwisało na ciemniejsze liście , tworząc malowniczą grę kolorów .  Szary batyst pokrywała błyszcząca mgiełka rosy , pryskała na twarz i ręce dziewczyny , lecz ją to bawiło .  Biegła do małej bramki w sztachetach , otworzyła ją i brodząc w mokrej , obfitej trawie , przeszła skrawek łąki , przedzielającej ogród owocowy od lasu .  Wśród wysokich sosen i rozłożystych drzew liściastych zaczęła śpiewać .  Koło nóg jej śmignęła wiewiórka i prędko wskoczyła na drzewo .  Ćwierkały wróble , monotonnie stukał dzięcioł .  W pobliskiej olszynce ślicznym sopranem wyśpiewywał słowik , z głębi lasu wołała tenorem kukułka , największa próżniaczka między ptakami .  Świat leśny wrzał życiem , pełen szczebiotów , nawoływań , fruwań , pełen chrzęstu igieł sosnowych , szumu leszczyny , dźwięczał , huczał , brzmiał .  Zbudzone echa szły daleko , rozgwarzone , wesołe .  Uśmiechnięta dziewczyna pławiła się w słońcu , nurzając w kwiatach i zieleni .  Ale wkrótce jej promienistość znikła .  Jakaś chmura zaćmiła młodą jej twarz , matując blask oczu w oprawie bujnych , ciemnych rzęs .  Ładne gęste brwi zsunęła na czole i opuszczając na mokry mech suknię , rzekła z niechęcią :  – Mam się też czego cieszyć !  Przypomniała sobie , że minął miesiąc , jak jest nauczycielką w Słodkowcach .  Jak ten czas długo płynie !  Nigdy nie myślała o zajmowaniu posady , nie potrzebując pracować na siebie .  Ale stało się inaczej .  Materialnie nic jej do nauczycielstwa nie zmuszało .  Była córką zamożnych obywateli z Królestwa , którzy oprócz niej mieli jeszcze dwoje młodszych dzieci .  Ona kończyła dziewiętnaście lat .  Chodząc po lesie Stefcia wspominała okoliczności , jakie ją wygnały z domu ,  Piękna postać Edmunda Prątnickiego uwypuklała się głównie i jej dziecinne uczucia dla tego człowieka .  Kiedy powrócił ze szkoły dublańskiej , porwał Stefcię siłą urody .  Nie badając treści zakochała się pierwszy raz w życiu , gwałtownie , na ślepo , bez odrobiny prawdziwej miłości .  Prątnicki odurzył jej głowę nieco romantyczną i egzaltowaną .  Stefcia , skończywszy pensję w Warszawie , uczęszczała na kursa zbiorowe .  Wówczas miała sposobność poznać trochę młodzieży ze sfer uczących się .  Przeważnie byli to chłopcy szlachetni , o idealnych porywach .  Stefcia nie wyobrażała sobie innych .  Prątnicki wyzyskał jej łatwowierność , a podniecony urodą dziewczyny , chciał ją zdobyć i maskował się zręcznie .  Potrafił nawet zjednywać sobie państwa Rudeckich .  I trwała sielanka .  Ale ojciec Stefci , jakkolwiek wiedział , że młodzi wyznali sobie wzajemnie uczucia , jednakże na urzędowe oświadczyny nie pozwalał .  Przeczuwał , że się tu spotkały dwie natury całkiem odmienne . . .  W piękne barwy Edmunda stary obywatel nie wierzył .  Znał „ papę Prątnickiego " , a ten w mętach społecznych miał pewne zastosowanie .  W swej córce Rudecki widział tyle idealnego zapału , takie bogactwo uczuć , że z obawą wyczekiwał zakończenia tej sielanki .  Nie wątpił , że to nastąpi , i bał się o Stefcię . . .  Przeczucia go nie zawiodły .  „ Papa Prątnicki " , sprzyjając zamiarowi syna , zaczął jednak z umiejętnością sędziego śledczego wywiadywać się o posag Stefci .  Suma kilkunastu tysięcy oburzyła go .  Synowi wytłumaczył bezzasadność takiego związku i namawiał do zerwania .  Dowodził mu , że ze swą urodą i nazwiskiem powinien ożenić się z cyfrą stutysięczną .  Stefcia w owym czasie zaczynała już wątpić w oślepiający blask swego ideału .  Robiła próby , szukając na nim plam .  Jej inteligencja i wrażliwość popychały ją do tego .  I nastąpił przewrót .  Okopcone szkło dał jej w rękę sam „ papa Prątnicki " , rozpoczął bowiem oświadczyny jej ojcu od pytania , ile córka dostanie posagu .  Słowa te zniweczyły wszystko .  Pan Rudecki odmówił stanowczo , zadowolony , że dość wcześnie odkrył istotne zamiary Prątnickich .  Ale Stefcia , pragnąc upewnić się w szlachetności Edmunda , spojrzała śmiało w jego blask duchowy , czarujący ją pełnią uroku .  I ujrzała zaćmienie na świetlnej tarczy swych marzeń .  Ujrzała wielkie piętna egoizmu i próżności , a zamiast wzniosłych uczuć spostrzegła brutalną naturę , dążącą jedynie do własnego użycia .  Edmund przedstawił się jak ów kwiat krwiożerczy , który urodą i silnym zapachem zwabia ku sobie łatwowierne owady , a gdy złudzone poddadzą się magnetycznej sile , wówczas zamyka nad nimi kielich i bezwstydnie odkrywa prawdziwą wartość wewnętrzną .  Zabija owady trucizną swych namiętności , wchłania je , aby żywić się ich kosztem .  Ona była zaledwo na brzegu zdradnego kielicha .  Uratowano ją wcześnie od zguby .  Stefcia , myśląc o tym , usiadła na pniu i objąwszy kolana , zwiesiła smutnie głowę .  Pierwszy zawód życia pozostawił w jej duszy wiele goryczy !  Dawna , bezgraniczna wiara w ludzi osłabła , znikł zapał do głębokich porywów .  We własnym pojęciu dziewczyna nie czuła się już zdolną do uczuć gorętszych , zapominając , że ma lat dziewiętnaście i bujny temperament .  Delikatny szron pesymizmu osiadł nikłą warstwą na jej idealnych marzeniach , ale zwiększał się , nawet już w Słodkowcach .  Po zerwaniu z Edmundem Stefcia postanowiła wyjechać z domu .  Palił ją wstyd i żal , chciała uciec jak najdalej .  Śniła o szerokich światach , dalekich przestrzeniach , rwało ją naprzód ! . . .  Powodowana żywą naturą , tworzyła w myślach barwne obrazy , pełne fantazji .  Bujała w lśniących wizjach , czując pewną ciasnotę w dotychczasowych warunkach .  Po krótkiej walce wyjechała z ojcem szukać posady nauczycielki .  Wszelkie tłumaczenia rodziców nie odniosły skutku .  W końcu ulegli sądząc , że to krótkotrwały kaprys , spowodowany pierwszym zawodem życiowym , ale obawiali się o wybór odpowiedniego miejsca .  Szło dosyć trudno .  Grymasiła Stefcia i pan Rudecki .  Stefcia wydawała się niektórym paniom za ładną , szczególnie gdy same były pełne pretensji lub gdy miały brzydsze córki .  Po wielu niepowodzeniach posadę znaleziono .  Baronową Elzonowską uroda Stefci nie raziła , przeciwnie – ujęła ją .  Jednakże baronowa spytała dziewczyny , czy nie będzie się nudzić w Słodkowcach , gdyż mieszka tam tylko ona z córką , stary ojciec i również stary rezydent , dawny nauczyciel jej brata .  Ale Stefcia pragnęła ciszy , nawet zgodziła się na warunek niepowrócenia do domu na wakacje .  Przerażały ją odległe Słodkowce , jednak coś ją tam ciągnęło .  Pan Rudecki , opowiedziawszy historię poprzedzającą wyjazd córki , prosił pani Elzonowskiej o troskliwą opiekę nad Stefcia , na co otrzymał obietnicę , wypowiedzianą dość wyniośle z odrobiną serdeczności .  Niepokoiło go arystokratyczne pochodzenie baronowej .  Arystokracji nie chciał dla córki , wiedząc , że nauczycielka nawet w obywatelskich domach bywa rozmaicie traktowaną .  Drżał na myśl , że w wielkopańskim pałacu mogą jego Stefcię obrażać .  Ale wiedział przy tym , że arystokracja rodowa jest wyjątkowo uprzejmą i że prawdziwy wielki pan starożytnego rodu zawsze jest grzeczniejszy od wielkiego pana parweniusza .  Nazwisko baronowej uspakajało pana Rudeckiego .  Zauważył w niej typ wielkiej damy , trochę sztywnej , lecz nie pozbawionej sympatyczniejszych stron .  Uczennicę swą Stefcia poznała na miejscu .  Lucia miała rok szesnasty .  Dość wątła , wydelikacona i ładna dziewczynka , o bardzo jasnych włosach i niebieskich oczach , różniła się z matką powierzchownie i usposobieniem .  Ze Stefcia zgodziły się .  Wkrótce nastąpiła koleżeńska przyjaźń .  Stefcia podniosła się z pnia i poszła w głąb lasu .  – Czy ja tu wytrwam do końca ?  Oj , wątpię ! – szepnęła .  Jej miłość do Prątnickiego , błyskotliwa i wątła jak motyl żyjący krótko , zgasła .  Niepokoiło ją teraz coś innego .  Wszyscy byli dla niej dobrzy , szczególniej stary dziadek Luci , pan Maciej Michorowski , typ magnata , ale miły typ .  Okazywał on jej wiele serca , nazywając Stenią .  Mówił , że mu takie spieszczenie jej imienia przypomina dobre czasy z młodości .  Stefcia nie wiedziała , jaki to rodzaj wspomnień , ale czuła dla starca wdzięczność za sympatię i ojcowską dobroć .  Nie lubiła jego wnuka , właściciela Słodkowic , młodego ordynata Waldemara Michorowskiego .  Mieszkał o dwie mile w ordynacji Głębowiczach i w Słodkowcach bywał często .  Nie ominął nigdy sposobności , aby się z nią nie drażnić zuchwale .  Ile razy on przyjeżdżał , Stefcia wpadała w najgorszy humor , złośliwe jego zaczepki zbywając milczeniem lub gniewem .  – Ten mnie zmusi do opuszczenia Słodkowic – myślała z żalem .  Stefcia , słysząc o nim same pochwały , zdziwiła się .  – Więc tylko dla mnie jest takim ? . . .  Przypomina Prątnickiego , ale po zdemaskowaniu .  Ten się nie krępuje , nie udaje idealnego ; brutalność swej natury odsłania jawnie .  A co lepsze : czy świat złudzeń , czy świat marzeń , czy świat rzeczywistości ? . . .  To wszystko jak kwiat o pięknej barwie i czarownej woni .  Barwa – to marzenie .  Woń – to złudzenie .  Rzeczywistość – to prosta łodyga i szara ziemia , z jakiej wyrasta .  Młody Michorowski jest właśnie rzeczywistością , bez upiększeń .  Stefcia biegała w lesie , unosząc się własnymi myślami .  Każda sosna , polanka , nawet wiewiórki i kukułka przypominały jej Ruczajew i tęsknota do domu rosła . . .  Pierwszy raz przerażona zapytała siebie , jak mogła zgodzić się na warunek , aby na wakacje nie powracać do rodziny .  W bagnistym zakątku leśnym znalazła mnóstwo niezapominajek , jaskrów , gorąco żółtych pełników łąkowych i ze łzami w oczach zaczęła je zrywać .  Całowała niezapominajki , bo jej przypominały olszynkę ruczajewską .  Z pękiem zroszonych kwiatów zawróciła do ogrodu .  Słońce , wzniesione już wysoko , wsiąkało w szczelinki pomiędzy liśćmi , zrzucając na puszystą trawę olbrzymi złoty niewód .  Wtem na drodze środkowej w borku Stefcia ujrzała sunącego wolno jeźdźca .  Aż drgnęła z gniewu .  Był to Waldemar Michorowski .  Jechał na pysznym , czarnym jak lawa wierzchowcu .  Ładnie wyglądało na nim zamszowe siodło , żółty czaprak i uzdeczka .  Koń arabski szedł z fantazją , nogi stawiał klasycznie , z wdzięcznie przegiętą szyją niespokojnie gryzł wędzidło .  Ordynat siedział jak przymurowany , opięty w elegancki strój do konnych wycieczek , w długich botfortach .  Wyglądał zgrabnie i postawnie .  Jadąc stępa , młody pan , widocznie zamyślony , patrzał przed siebie , uderzając pejczem po końcach butów .  Słońce nieciło iskierki na błyszczących ostrogach .  Stefcia cofnęła się za drzewo , lecz nagłym ruchem spłoszyła z gałązki kraskę .  Ptak zatrzepotał skrzydłami , kwiląc głośno .  Michorowski spojrzał w tę stronę .  Stefci krew uderzyła do głowy .  – Zobaczył mię ! . . .  Boże ! . . . że też ja go zawsze spotkać muszę !  Przyklękła po rozsypane kwiaty , udając , że go nie widzi .  Ale on już podjechał blisko , zdjął czapkę i zawołał żartobliwie :  – Dzień dobry pani !  Co pani tu robi tak rano ?  Gdzie pani zdobyła tyle kwiatów ?  Pośród tych drzew jest pani jak rusałka .  – Toteż spotkała m wilkołaka – odparła z gniewem bez namysłu .  On podniósł brwi i złośliwie uśmiechnięty odrzekł :  – Owszem , chcę być wilkołakiem przy pani jako rusałce .  Stefcia poczerwieniała gwałtownie .  – Czy pan jedzie do Słodkowic ? – zapytała chłodno .  – Tak .  Mam zamiar panią tam odprowadzić .  – Ja sama trafię do domu .  – Bardzo wątpię !  Przede wszystkim nie udźwignie pani tego zielska .  To waży cały pud .  Muszę pani ulżyć .  Zeskoczył z konia i z wytwornym ukłonem czekał na podanie ręki .  Stefcia zawahała się , lecz podała mu ją wzburzona i prędko cofnęła .  – Ależ nie objął em palców pani . . .  Nie !  Stanowczo jestem zadżumiony ! – zawołał rozkładając ręce komicznym ruchem .  Miała go ochotę bić .  Michorowski patrzał na nią z ironicznym uśmiechem .  Ona drżała z gniewu pod spojrzeniem jego szarych oczu .  Zebrawszy kwiaty , kiwnęła mu dumnie głową i rzekła odchodząc :  – Zegnam pana .  – Hm , pani jest energiczna , ale i ja muszę jechać do Słodkowic .  Inna droga nie istnieje .  Stefcia skręciła w las , wskazując na bielejący pas drogi .  – Proszę , niech pan jedzie .  – A pani ?  – Ja idę lasem .  – Nie mogę pani zostawić w tej puszczy .  Pani jest dziś tak nerwową , że zabłądziła by łatwo .  Postępował obok niej , prowadząc konia za uzdę .  Stefcia zacięła wargi .  Szła prędko , milcząc .  On mówił wciąż głosem przesiąkniętym złośliwością :  – Wie pani co ?  Niech pani siądzie na mego konia , a ja będę iść obok jak paź . Albo jeszcze lepiej : siądźmy razem .  Na rusałkę i wilkołaka tak stosowniej .  Stefcia nie odpowiedziała , przyśpieszając kroku .  – Pani ode mnie ucieka jak od straszydła leśnego .  Przecie ze mnie wcale ładny chłopczyk , co ?  Nie uważa pani ?  Żadnej odpowiedzi .  – Aha !  Milczenie jest znakiem potwierdzenia .  Bardzo mię to cieszy !  Oddała mi pani nareszcie sprawiedliwość .  Skłonił się głową żartobliwie , z umyślną uniżonością .  – Przede wszystkim jest pan źle wychowany – wybuchnęła Stefcia .  – Doprawdy ?  Pierwszy raz słyszę !  Zawsze uchodził em za gentlemana .  – Pan gentleman ? ! – zawołała ze śmiechem .  Gniew zaświecił w jego oczach .  Zmarszczył brwi i szarpiąc konia , przeszył ją oczyma .  Ale trwało to chwilkę .  Odparł z ironią :  – W takim razie możemy sobie po koleżeńsku podać ręce , gdyż i pani nieuprzejma .  – Panie ordynacie , czy pan uwolni mię dziś od swego towarzystwa ?  – O tak , pani : w Słodkowcach .  – Boże !  Za co mię karzesz ! – szeptała do siebie .  Ordynat wybuchnął śmiechem .  – Z czego się pan śmieje ?  Czy ze swej niedelikatności ?  – O nie , pani !  Ale pierwszy raz widzę młodą pannę , którą widocznie przerażam .  Jak mi Bóg miły , tak to dla mnie nowy objaw .  – Pierwszy raz jest pan tak niegrzeczny dla młodej panny .  Za wiele pan sobie pozwala .  – Eee !  Pozwalał em sobie często więcej , ale w żadnej nie wzbudzał em tak panicznego strachu jak w pani .  – Ja się pana boję ?  Pyszny pan jest !  Ja pana . . .  – Nie cierpię – dokończył .  – Tak !  – Dziękuję !  Przynajmniej szczerze !  Nikt na spowiedzi większej prawdy nie powiedział .  Pani utopiła by mię w łyżce wody .  Kto by pomyślał , że w tak delikatnym stworzeniu tyle siedzi złości .  Skandal !  Pani mię nie cierpi . . .  Ha ! Cóż robić !  Możemy się pomordować w tym lesie , wolę odjechać samotnie .  Gdyby mi pani wydrapała oczy , co powiedział by na to cały świat kobiecy ?  Zabrakło by krepy żałobnej w sklepach , liczba samobójczyń wzrosłaby zastraszająco , a panią skazały by moje wielbicielki na gilotynę .  Wskoczył na konia i wznosząc do góry czapkę , zawołał :  – Do widzenia !  Umykam !  Zawrócił do drogi , uderzył konie ostrogami i pocwałował , roznosząc głośny tętent po  lesie .  Stefcia odetchnęła .  – Nareszcie ! . . .  Pojechał . . . , obrzydły cynik !  Obraziła m go . . .  Tym lepiej , nie będzie mi dokuczał .  Spiesznie podążyła w stronę pałacu .  Waldemar zrywał konia munsztukiem , smagał szpicrózgą i przez zaciśnięte wargi wyrzucał słowa ostre :  – Romantyczka . . . przybiera pozy królewny .  Poczekaj !  Zdejmę ja twoją koronę ! . . .  Wolę diablice niż mniszki , ale nie mogę cierpieć , gdy diablica pozuje na westalkę .  Wzruszył ramionami .  – Ona podobna do księżniczki , a ja do szatana .  W tym wypadku jestem szatanem . . .  No . . . zobaczymy !  I spiął konia ostrogami .  W ogrodowej altanie przy stoliku siedziała Lucia Elzonowska ze swą nauczycielką i słuchała z zajęciem wykładu literatury .  Stefcia opowiadała barwnie najświetniejsze czasy piśmiennictwa w Polsce , przytaczając ciekawsze ustępy z dzieł sławnych poetów .  Wymową i zapał em umiała porwać uczennicę .  – Czy ty , Luciu , nigdy nie uczyła ś się literatury ojczystej ? – spytała Stefcia , widząc zaciekawienie dziewczynki .  – Owszem , coś tam , ale bardzo mało – odparła Lucia .  – Poprzedniczka pani , panna Klara , dowodziła , że w naszej sferze trzeba umieć dużo języków obcych i obcą literaturę , o polskiej zaś mówiła , że mi się na nic nie przyda .  – Czy panna Klara jest Polką ?  – Tak , ale to wielka arystokratka , przesiąknięta naszymi poglądami .  – Jakież są wasze poglądy ?  – Nie wiem , czy potrafię wytłumaczyć , ale sądzę , że chyba polegają na . . .  Nie , nie umiem tego powiedzieć .  – Ja ci pomogę .  Polegają na tym , aby mieć cześć dla wszystkiego , co francuskie , niemieckie , słowem obce , byle nie dla tego , co nasze , polskie .  Nieprawdaż ?  – Skąd pani o tym tak dobrze wie ?  – Domyślam się .  Czy twoja mama tak samo się zapatruje ?  – Naturalnie !  Mama nie czyta nic po polsku , ze mną rozmawia tylko po francusku i wierzy jedynie w zagranicę .  – A dziadzio ? – spytała Stefcia .  – O , dziadzio przeciwnie !  Zawsze o to sprzeczki z mamą .  Dziadzio mówi , że to wstyd zapominać o swej narodowości – że każdy powinien najwięcej cenić i kochać to , co własne .  Ale mamy te argumenta nie przekonują .  – Twój dziadzio bardzo zacny człowiek .  – Pani kocha dziadzia ?  – Szanuję go , ufam w jego rozum .  – I dziadzio panią lubi , ja to widzę .  Ale . . . i Waldy jest tych samych poglądów .  Dlaczego pani go nie znosi ?  – Moja Luciu , cóż mię pan Waldemar obchodzi ?  Lucia odrzekła ze śmiechem :  – Wie pani , że między mamą a Waldym wieczne kłótnie .  Teraz jeszcze pani przybyła .  Biedny Waldy !  – Kończmy lekcję – przerwała Stefcia .  – Masz jeszcze napisać wypracowanie .  Lucia zarzuciła jej ręce na szyję i rzekła pieszczotliwie :  – To jutro , moja droga pani .  Dziś nic nie napiszę , czuję to .  Tak mnie pani zachwyciła literaturą , że o niczym więcej nie mogę myśleć .  Musi mi pani dać do czytania coś naszego , a wszystkich Niemców i Francuzów schowam na dno szafy , niech ich tam mole jedzą .  – Nie można wpadać z jednej ostateczności w drugą , moja Luciu .  I obcych powinna ś poznać lepiej .  – Ale naszych więcej , prawda ?  Dziś powiem o tym dziadziowi i Waldy , będą radzi .  Waldy zawsze mię nazywał papużką . . .  Często , przyjeżdżając , pytał : „ Cóż tam papużkę nauczyli nowego ? "  Mama zaraz w dąsy , a panna Klara z milutkim uśmiechem mówiła : „ Vous plaisantez , monsieur le comte " [ 1 ] .  Bo ona go nazywała hrabią .  Ale Waldy odpowiadał niby grzecznie , lecz z gniewem : „ nie jestem żadnym comte .  Racz pani zapamiętać " .  – A cóż na to panna Klara ?  – Obrażała się .  Do mnie mówiła : „ Votre cousin est détestable .  Il n'est pas sage " [ 2 ] – i przez parę dni nie wychodziła do niego .  Ale potem było znowu : monsieur le comte , a Waldy ją przestrzegał .  Tak trwało ciągle .  – Widocznie pan Michorowski uważa za ulubiony sport dokuczanie nauczycielkom – rzekła Stefcia z przekąsem .  – Ależ co znowu !  Waldy nienawidził panny Klary , a ona się w nim kochała , ja wiem .  Panna Klara to już zupełnie stara panna , ale w pretensjach .  Jak tylko Waldy przyjechał , fryzowała włosy i pudrowała się , aż na suknię puder opadał .  Waldy ją ogromnie wyśmiewał .  Razu jednego na obiad przyszła upudrowana niemożliwie i opowiadała , że zwiedzały śmy młyn turbinowy .  Waldy , wówczas czegoś zły , rzekł bez wahania : „ Znać to na pani " .  – „ Dlaczego ? " – spytała .  – „ Bo pani cała w mące " .  Wtedy gniewała się na niego przez tydzień .  Stefcia wzruszyła ramionami , pomagając Luci składać książki i kajety , i myślała o smutnej doli nauczycielki , która w dodatku jest starą panną .  O pannie Klarze słyszała już wiele rzeczy , kpili sobie z niej wszyscy , ile chcieli .  Kiedyś może i ją będą wyśmiewać , choć nie jest starą panną .  A Lucia powolnym głosem mówiła dalej , kręcąc jasną głową :  – Chciała by m się kiedy zakochać , wie pani ?  To musi być przyjemne .  Ale w kim ?  W Słodkowcach nie ma kandydata .  Chyba pan Ksawery .  Ha ! ha !  On ma za dużą łysinę i mówi do mnie : „ moje dziecko " .  Bardzo tego nie lubię .  Jest tu w Ożarowie hrabia Trestka , ale w nim się nie zakocham , bo ma taką gapiowatą minę .  Zresztą on stara się o pannę Ritę .  Ot ! szalała by m na pewno za Waldym , ale on jest moim wujecznym bratem .  On bardzo przystojny i elegancki , ale za poważny , czasem się tylko rozdokazuje .  – Moja Luciu , nie myśl o takich rzeczach – wtrąciła Stefcia .  – Jesteś za młoda .  Przyjdzie czas i na to .  Im później , tym lepiej .  – Pani tak mówi , bo sama z tego powodu miała dużo smutków .  – Skąd wiesz ?  – Wiem od mamy .  Stefcia poruszyła głową .  – Mama czasem wszystko mi mówi , ale czasem nic .  Zresztą cóż w tym złego ?  Przecież nie zawsze bywa taki koniec rozpaczliwy , zwykle doznaje się dużo szczęścia .  – Ty już o tym wiesz ? – spytała Stefcia ubawiona .  – Ja , czytając dużo powieści francuskich , wiem , co znaczy miłość , lecz na sobie nigdy jej nie doświadczyła m .  Kiedyś zapytała m Waldemara , co się wówczas czuje – bo on już może być doświadczony .  – I cóż ci odpowiedział ?  Lucia machnęła ręką .  – Ech ,  Waldy zawsze żartuje .  Powiedział mi tak : „ Kochać się to jest zupełnie to samo , co odrabiać lekcję arytmetyki " – bo wie , że najgorzej nie lubię rachunków .  Pani mogła by mi coś powiedzieć , ale pani nie powie .  Będę czekać na podobne wiadomości z własnej praktyki .  – Tylko nie zaprzątaj głowy oczekiwaniem .  Powtarzam : to za wcześnie .  Lucia zrobiła ruch , jakby sobie coś przypominając , i z wesołą mimiką szepnęła :  – Już wiem !  Otóż i zakocham się , nawet prędko , może za tydzień lub za dwa .  Ma tu przyjechać praktykant , mówił Waldy .  On ma takich kilku w Głębowiczach , z dobrych rodzin .  I ten , co tu przyjedzie , jest podobno z dobrej rodziny , taki , co mu nic nie płacą i on nie płaci .  Będzie mieszkał w pawilonie , ale jadał z nami .  Chciał tu się dostać hrabia S . , lecz podobno okropny laluś , więc Waldy odmówił .  – A ten może nie zadowoli twego gustu ? – rzekła Stefcia , myśląc o czym innym .  – No , zapewne !  Ale jeśli ładny , to się zakocham .  W tej chwili wszedł do altany młody pokojowiec i rzekł służbowo :  – Jaśnie pani prosi do stołu .  Po czym , nie czekając rozkazu , zabrał książki i niósł do pałacu z wielką czcią .  W sali jadalnej , stylowej , z sufitem w płyty mahoniowe , wszyscy już byli zebrani .  Pani Elzonowska , siedząc w krześle , oczekiwała na córkę .  W ręce gniotła serwetę , miała wygląd zirytowany .  Poruszała ustami z grymasem i podnosiła jedną brew prędko , co u niej oznaczało niezadowolenie .  Obok niej siedział pan Maciej Michorowski , starzec osiemdziesięcioletni .  Szczupły i trochę pochylony , robił sympatyczne wrażenie rozumnym wyrazem twarzy bladej , ozdobionej siwym wąsem i dwojgiem miłych szarych oczu .  Rysami twarzy przypominał cesarza Franciszka Józefa i dziwną ufność wzbudzał w każdym .  Pociągającym uśmiechem ujmował wszystkich , jakby mówiąc : „ Szanujcie mię i kochajcie " .  Teraz słuchał wnuka , rozważając każde jego słowo .  Staruszek widział w nim swe odrodzenie , młodość .  Waldemar , oparty o wysoką poręcz krzesła , rozdrażniony , ze zmarszczonymi brwiami , dowodził coś , na coś się nie zgadzał , co oburzało panią Elzonowska .  Czwartą osobą przy stole był pan Ksawery , emeryt , stary i łysy , wielki smakosz .  Ten , widząc , że ordynat nie siada , stał również , z miną nieszczęśliwą .  Nie zajmowała go rozmowa Waldemara z ciotką : on pożerał oczyma wazę , stojącą na bocznym stole , z której ulatywała woń zupy à la reine [ 3 ] .  Zerkał strapiony na baronową i na wyfrakowanego lokaja .  Lecz i ten oczekiwał hasła rozlewania zupy .  Nareszcie Stefcia i Lucia weszły .  Pani Idalia spojrzała bystro na Waldemara , dając mu do zrozumienia , że czas zakończyć rozmowę .  Ale ordynat sam umilkł .  Prędko podszedł do panien i ucałowawszy Lucię , skłonił się Stefci z wyszukaną elegancją .  Ironiczny uśmiech od razu osiadł mu na ustach .  – Po takiej poezji , jak las i kwiaty , spotykamy się przy prozaicznym obiedzie .  Gzy to pani nie razi ? - spytał .  Stefcia poczerwieniała .  Jego słowa zniweczyły jej humor w jednej chwili .  – Nie myślała m o tym odparła chłodno .  – Szkoda !  A ja wątpił em , czy panią zobaczę .  W tej puszczy mógł by panią porwać jaki szczęśliwy wilkołak , połknąć żywcem lub unieść do swych komyszy .  Bardzo rad jestem , że pani ocalała .  – Czy i ty , Waldy , był eś rano w borku z panną Stefanią ? - spytała Lucia .  Pani Elzonowska popatrzała na Stefcię zmrużonymi oczyma jak szpareczkami i z odpowiednim grymasem ust spuściła je znowu na talerz .  Waldemar zauważył przykrość na twarzy Stefci , spojrzał bystro na Lucię i odpowiedział swobodnie :  – Jadąc przez las widział em pannę Stefanię spacerującą .  Stefcia uczuła wdzięczność dla niego .  Służący obniósł zupę .  Zaczęto ją spożywać w milczeniu .  Takie ciche obiady zdarzały się tu rzadko , ale bywały ciężkie jak gradowa chmura .  Stefcia poznała , że chmura i dziś wisi nad stołem .  Pani Idalia , siedząc bez słowa , wyglądała , jak gdyby połknęła kij .  Sztywna jej postać , chłód bijący z twarzy oziębiał i pana Macieja .  Staruszek chciał rozweselić wszystkich , rzucał od czasu do czasu jakieś zdanie , ale rozmowa nie kleiła się .  Zły humor pani domu działał przygnębiająco .  Nawet pan Ksawery , chociaż nie tracił apetytu , spoglądał na baronową z obawą .  Tylko ordynat zachował swobodę , lecz także milczał .  Wypił dwa kieliszki starki .  Po zupie lokaj ciągle dolewał maderę , zdziwiony , że młody pan ma tak wyjątkowe pragnienie .  Po polędwicy Waldemar pił na umor burgunda , lecz zdziwienie służącego wzrosło , gdy podano szparagi .  Zwykle ordynat nie lubił tej potrawy , ale dziś drugi raz kazał sobie podawać .  Pani Elzonowska spojrzała na niego z miną istoty wyższej , która by nie potrafiła dobierać jednej potrawy .  Uważała to za nieestetyczne , w ich sferze niesłychane .  Jej zły humor znalazł ujście , nie wytrzymała .  Bez podniesienia oczu rzekła po francusku , głosem trochę syczącym , ciągnąc wyrazy :  – Nie rozumiem , jak można dwa razy brać z półmiska .  Bierze się tylko raz odpowiednią ilość dla zaspokojenia apetytu .  Pan Maciej patrzał na córkę z wymówką w oczach .  Nie rozumiał rozdrażnienia posuniętego aż do niegrzeczności .  Ale Waldemar nie zawstydził się , przeciwnie , rozweseliło go to .  Zerknął na ciotkę złośliwie , na Stefcię figlarnie , uśmiechnął się i zawołał do lokaja :  – Jacenty ! podaj mi jeszcze szparagi .  Pani Idalia zacięła usta .  Pan Maciej teraz na wnuka spojrzał z wymówką .  Stefcia i Lucia wstrzymywały śmiech , tylko lekkie drganie kącików ust Stefci wskazywało , że ją ta scena ubawiła .  Jednakże Waldemar to zauważył .  Zaczął dowcipkować z panem Ksawerym , wreszcie rzekł :  – Zapraszam pana do Głębowicz na całe lato , dobrze ?  Będzie pan miał wszystko , czego dusza zapragnie .  Co dzień zupa à la reine , szparagi , bo ja pasjami polubił em szparagi – co dzień gra w szachy , dzienniki ilustrowane .  Nawet na pańską intencje urządzę iluminację , którą pan tak lubi .  Cóż , zgoda ?  Pan Ksawery wyjął z przepaścistej kieszeni surduta ogromną chustkę , dokładnie wytarł sobie łysinę i dopiero wówczas odpowiedział :  – Co panu po mnie , panie ordynacie ?  Dobędę już w Słodkowcach .  – W Słodkowcach będzie ktoś inny . . . młodszy .  Pan nie potrafisz bawić dam !  To , widzi pan , wyłączna zdolność .  My obaj . apostołowie celibatu , trzymajmy się razem w Głębowiczach .  Tu moja pani ciotka życzy sobie kogoś zabawniejszego .  Pani Idalia wzruszyła ramionami .  – Zechciej łaskawie nie narzucać mi własnych kaprysów – rzekła kwaśno .  Waldemar poważnie pochylił głowę .  – Zawsze jestem na twoje usługi , kochana ciociu .  Po czym rzekł do Stefci :  – Pani wyrocznią , pani głosuje , czy pan Ksawery ma zostać w Słodkowcach , czy go mam zabrać do Głębowicz ?  – Moje zdanie zbyteczne – odparła Stefcia podrażniona .  Waldemar utkwił w niej szare , przenikliwe oczy z wyrazem trochę szatańskim .  Potrząsnął głową i zawołał z udanym żalem :  – Desperacja !  Nie mam weny do pani .  Co krok to rekuza !  Pani jest dla mnie okrutną .  Luciu , czemu nie nawrócisz panny Stefanii na moją stronę ?  Powinna ś tego dokazać .  Dziewczynka spojrzała na matkę i spuściła oczy .  Widocznie chciała coś odpowiedzieć , lecz surowa twarz matki onieśmieliła ją .  Wtem przemówił pan Maciej , chcąc nadać inny kierunek rozmowie :  – Czy będziesz nocował .  Waldy ?  – Broń Boże !  A to po co ?  Wydam ostatnie polecenia Kleczowi i jadę .  Spojrzał na Stefcię i dodał :  – Chyba panna Stefania zechce , aby m został jako partner do tenisa .  W takim razie zapominam dziś o Głębowiczach i . . .  – Waldy , proszę cię , nie żartuj – przerwał pan Maciej ; bardzo niezadowolony .  – Ależ ja wcale nie żartuję !  Panna Stefania może mię skłonić do zostania .  Więc . . . słucham wyroku ?  I pochylony patrzał na Stefcię zuchwałym wzrokiem .  – Słucham wyroku ! – powtórzył .  Stefcię oblała gorąca krew oburzenia .  Z jaką przyjemnością cisnęła by w twarz tego magnata serwetką lub talerzem .  Podniosła na niego oczy pełne gniewu i odrzekła :  – Mówiła m panu , że nie grywam w tenisa , i jeszcze raz to powtarzam .  – Ach ! więc zostanę nauczycielem pani .  Ręczę za świetne rezultaty .  – Zbytek łaski – rzuciła gniewnie .  Waldemar mówił dalej :  – Pani jest niesłychanie do twarzy w koralach .  Wyglądają apetycznie , jak dojrzałe wiśnie .  Gdyby m był wróblem , nie odpędziła by mię pani od siebie , objadł by m wszystkie .  Tymczasem tylko ślinkę łykam .  Stefcia zbladła , zagryzła usta i obrzuciwszy Waldemara chłodnym wzrokiem , spuściła oczy .  Obiad skończył się .  Baronowa wstała nie spojrzawszy na nikogo i prędko wyszła z sali .  W Słodkowcach przy powstaniu od stołu nie dziękowali sobie .  Taki panował zwyczaj .  Stefcię on raził i stale oddawała wszystkim ogólny ukłon .  Pani Idalia z zasady na ukłon taki nie odpowiadała , a pan Maciej zawsze nawet podawał Stefci rękę , co ją krępowało ze względu na panią Idalię .  Ordynat dla dokuczenia ciotce i dla własnej przyjemności również podawał Stefci rękę , wiedząc , że ją tym rozgniewa .  Ale dziś Stefcia , chcąc uniknąć podziękowania , powstała prędzej od baronowej i skłoniwszy się ładnie głową panu Maciejowi , podążyła w stronę drzwi .  Waldemar zręcznie zastąpił jej drogę i wyciągając dłoń przemówił :  – Dziękuję pani za miłe vis-a-vis .  Stefcia cofnęła się i nie podając mu ręki przeszła , nawet na niego nie patrząc .  Młody magnat patrzał na Stefcię zdumiony .  Kiedy znikła za drzwiami , szarpnął ładne złotawoblond wąsy i nic nie mówiąc poszedł do swego gabinetu .  Usiadł na fotelu przed biurkiem , wyjął z kieszeni kosztowną cygarniczkę , wydobył cygaro i zaczął zapalać z nadzwyczajną uwagą i namaszczeniem .  Pełne , barwne , zmysłowe usta wydymał lekko , pykając z cygara błękitnym dymkiem .  Z brwią namarszczoną siedział , z widocznym skupieniem w szarych oczach .  Świeciły w nich złowrogie płomyki .  Po chwili poruszył się , wsunął ręce w kieszenie , założył nogę na nogę i rozparty wygodnie w fotelu , rzekł głośno , nie wyjmując z ust cygara :  – Po prostu dała mi w pysk .  Ubawiony własnymi słowami , szepnął znowu :  – Zuch dziewczyna !  Ale temperament ma piekielny ! . . .  W parę godzin potem ordynat powstał od biurka i podając rękę rządcy rzekł grzecznie :  – Skończyli śmy .  Jeśliby zaszło coś niespodziewanego , proszę telefonować , będę cały czas w domu .  Rządca Klecz skłonił się z uszanowaniem , z pewną czcią dotykając ręki Michorowskiego , zapytał zdziwiony :  – Pan ordynat nieprędko będzie w Słodkowcach ?  – O tak ! do tygodnia , może dłużej .  – W takim razie muszę jeszcze trudzić pana w jednej kwestii .  – Proszę .  – Chcę mianowicie spytać , jaką czwórkę przeznacza pan ordynat na wyłączny użytek pałacu : karą , kasztany czy gniade ?  – Dlaczego pan o to pyta ?  – Bo kare są to konie bardzo delikatne .  Pani baronowa często jeździ do Szal , do hrabstwa Ćwileckich .  To jest przecie cztery mile i nietęga droga , Konie , do naszych dróg przyzwyczajone , przychodzą jak haki .  Pani baronowa ostro jeździ .  Ja sam nie mogę przedstawić , ale wolał by m , żeby jedna czwórka była wyłącznie przeznaczona do rozjazdów , bo wówczas już by m nie odpowiadał za konie .  Waldemar słuchał prędkiej mowy rządcy , przekładając papiery na biurku .  Podniósł głowę , spojrzał na Klecza ze zdziwieniem i rzekł spokojnie :  – Przede wszystkim stangret odpowiada za konie po takiej wycieczce , nie pan .  Klecz zmieszał się .  – Tak , właściwie .  Ależ ja mogę odpowiadać za to , że je daję .  Michorowski przesunął ręką po czole i rzekł z akcentem :  – Proszę pana , czy mej ciotce wszystko jedno , jakimi końmi jedzie ?  Klecz zmieszał się mocniej .  – Nie , pani baronowa zawsze sama dysponuje i rozmaicie : czasem kare , czasem kasztany .  – A więc musi pozostać tak , jak jest .  Klecz zrozumiał , że niezręcznie poruszył tę sprawę i że powinien już odejść .  Spojrzał na ordynata : widok jego zsuniętych brwi i wydętych ust dotknął rządcę niemile .  Oczów ordynata nie widział , gdyż były spuszczone na papiery , ale domyślał się , że wyraz ich nie jest zachęcający .  Klecz zawsze podziwiał grzeczność tego magnata względem podwładnych .  Lecz wiedział , że zmarszczenie brwi , charakterystyczne wydęcie ust i wielkopańskie zaniedbanie w całej postaci nie jest u niego oznaką zbyt dobrego humoru .  Rzekł z ukłonem :  – Przepraszam , że się ośmielił em .  – O , proszę pana ! – odrzekł Michorowski szczególnym tonem jakby przebaczenia i zarazem oburzenia za te przeprosiny .  Wypowiedział te słowa wspaniałomyślnie i karcąco .  Podniósł przy tym głowę i błyskawicznie spojrzał na Klecza .  Ten pragnął już nie być w gabinecie .  – Moje uszanowanie – rzekł kłaniając się powtórnie .  – Do widzenia ! – rzucił ordynat krótko , z odpowiednim kiwnięciem głowy .  Podniósł przy tym brwi nerwowym ruchem .  Klecz wyszedł .  Ordynat odetchnął .  – Wiecznie skargi na ciotkę – mruknął zły – i zawsze Klecz .  No , ale już dziś zrozumiał .  Nie lubię dawać takich nauk .  Przeszedł się po gabinecie i pokręcił głową .  – Ten ją lubi ! – rzekł prawie głośno .  Zjawił się kamerdyner Jacenty .  – Starszy pan prosi jaśnie pana do siebie .  – Dobrze .  Każ siodłać konia .  Pan Maciej czytał u siebie w gabinecie , zagłębiony w staroświeckim fotelu .  Na widok wchodzącego wnuka położył księgę na stoliku .  – Przepraszam , że cię wezwał em .  Chcę z tobą pomówić .  Może był eś zajęty ?  Waldemar uśmiechnął się .  – Choćby nawet .  Czy nie uważasz dziadziu , że jesteś pierwszym ?  Staruszek podał mu rękę .  – Dobry jesteś , bardzo dobry .  Tym bardziej mi przykro , że ci muszę dać burę .  Siadaj tu , nieznośny chłopcze .  Wskazał mu fotel , stojący naprzeciw .  Waldemar nie usiadł .  Przez okno zaglądał do parku , gdzie śpiewały słowiki .  Spytał z żartobliwym odcieniem w głosie :  – Doprawdy ?  Cóż zawinił em ?  – Mój drogi chłopcze , niepotrzebnie drażnisz Idalkę .  – Ach , więc już ciotka dziadzia przekabaciła .  Winszuję !  – Ale cóż znowu , mój Waldy !  Tylko widzisz , ja nie lubię nerwów , a ona je posiada w wysokim stopniu .  Gdy je podrażnisz , mamy takie obiady jak dzisiejszy , co miłym nie jest .  – No dobrze .  Ale ostatecznie jakiego zdania jest dziadzio ? – spytał Waldemar porywczo .  – Ja stanowczo trzymam twoją stronę .  Ten hrabia S . jest niepoczytalny .  Idalka sądzi inaczej .  Ona mówi , że powinni śmy zawsze trzymać się naszej sfery i dopomagać jedni drugim , zamiast szukać obcych bogów .  Po części mówi prawdę , ale w tym wypadku . . .  Waldemar wybuchnął ironicznym śmiechem .  – Wspaniała teoria !  Altruizm ciotki rozczula mię !  Ale to jest pseudoaltruizm .  Ciotce ten hrabicz zaimponował , jakby sama była parweniuszką .  Hrabia S . praktykantem w Słodkowcach – to ciotkę łechcze .  Ale ja jestem krańcowym egoistą i takiego poliszynela nie wezmę na praktykanta , po części swego pomocnika .  Ja szukam nie sfery , lecz tęgości , energii , o czym ten pan pojęcia nie ma .  Ze jeden z praktykantów w Głębowiczach jest hrabią , to nie dowodzi , by m szukał drugiego i brał bez względu , jaki on . Tamten w Głębowiczach pracuje jak każdy inny , a hrabia S . jest do niczego .  Może ciotka myśli , że praktykant będzie tu odgrywał rolę panicza na wodach , będzie grywać w tenisa , w bilard i czytać głośno romanse francuskie .  Pewnie , do takich zajęć hrabia S . był by zdolnym , ale ja wymagam praktykanta innego i takiego mieć muszę .  Zresztą już mam , jest umówiony , a umowy nie zerwę dla . . . idiosynkrazji ciotki .  Mówił żywo , gestykulując i chodząc po gabinecie .  Stanął przy oknie .  – Czy dziadzio wie , jaką ja odbywał em praktykę u książąt Łozińskich po skończeniu Halli ? – spytał gwałtownie .  – Jeśli hrabia S . jest zdolny do podobnej , niech przyjeżdża zadowolić ambicję cioci .  Pan Maciej machnął ręką .  – Dajże spokój , znam dobrze tego gagatka .  Uperfumowany laluś , ma dwadzieścia kilka lat i już sporą łysinę .  Sama tualeta zajmuje mu pół dnia czasu .  Był by ci zawadą , nie pomocą .  – Eee !  ja by m nie robił ceremonii .  Nie chcesz , paniczu , wstawać o piątej , to jazda do Monte Carlo na ruletkę .  Ja chcę , aby moi praktykanci korzystali .  W Słodkowcach i Głębowiczach mają do tego wielkie pole .  Ale brać pierwszego dudka nie mam zamiaru .  Ten S . nie skończył żadnej szkoły rolniczej .  Cóż on chce , żeby m mu wykładał agronomię od a do z , i to wtedy , jak mu przyjdzie ochota lub jak go znudzi tenis ?  Podobnym filantropem dla sfery nie jestem .  Niech ciotka założy tu szkołę dla takich filistrów , sferzystów , gogów , tenisistów , a wówczas ja poślę karetę po hrabiego obitą poduszkami , żeby się nie rozbił jak pusty flakonik od perfum .  Pan Maciej zaśmiał się .  – Tego by tylko brakowało , żeby ś to Idalce powiedział .  – A powiem !  Jeśli ciotka zacznie mi wmawiać miłość do naszej wyłysiałej sfery , to powiem .  Na szczęście mieszkam w Głębowiczach , mogę tu rzadziej bywać , jeśli tak ciotkę irytuję .  – No , mój drogi , nie myśl o tym .  Ale wiesz co ?  Ten pan praktykant mógł by naprawdę mieszkać w Głębowiczach i był by spokój .  Jak myślisz ?  – Ależ w Głębowiczach mam trzech praktykantów , a tu żadnego .  Wreszcie z Głębowicz do Słodkowic jest z górą dwie mile , więc tam jeździł by na obiady i noclegi ?  Głupstwo ! to jest niemożliwe !  – Więc może niech jada u Klecza ?  Waldemar usiadł i pochylony do pana Macieja rzekł poważnie , biorąc go za rękę :  – Dziadziu , proszę być szczerym : czy dziadzio to mówi pod wpływem ciotki , czy z własnej niechęci , aby ten praktykant przebywał z nami ?  Jeśli dziadzio sam tego nie życzy , jeśliby mu to sprawiło przykrość , proszę mówić otwarcie .  Cofnę umowę z tym panem i rzecz skończona .  Tobie , dziadziu , nie chcę przyczyniać przykrości .  Pan Maciej objął wnuka , ucałował go serdecznie i rzekł :  – Jesteś , Waldy , bardzo kochanym chłopcem .  Dziękuję ci za troskliwość .  Będę szczerym : ten pan nie sprawi mi najmniejszej przykrości , owszem , lubię towarzystwo młodych .  Zresztą wiem , że nie przyjmujesz człowieka bez wychowania , bo ci na to nie pozwoli twój własny smak , dobry , wytworny gust .  Ja nic nie mam przeciw temu , nawet podzielam twe zdanie .  My powinni śmy cywilizować , wszczepiać dobrą rasę w mniej rasowych , podnosić kulturę – a skoro jesteśmy do tego zdolni i powołani , nie możemy się usuwać , to nasz obowiązek jako przewodników w społeczeństwie .  Hrabia S . nie skorzystał by u nas , a ten pan z pobytu w naszym gronie może wynieść dużo atomów , które z czasem mogą być dla niego pożytkiem , upiększeniem w życiu , za co pozostanie nam wdzięcznym .  Waldemar wiedział , że dziadek mimo trzeźwości i rozsądku był zagorzałym fanatykiem własnej sfery i cześć dla niej posuwał aż do fetyszyzmu .  Wyobrażał sobie , że arystokracja jest batutą w ręku Boga , że kieruje masą ludzi niżej umieszczonych , orkiestrą ludzkich wrażeń : że nadaje im odpowiednie hasło , każe tłumom patrzeć na siebie , zmusza do kierowania się śladem jej ruchów .  Jednej wady pan Maciej nie mógł darować swej fikcyjnej batucie , to jest zamiłowania do cudzych farb , co ją czyniło podobną do maskaradowej pstrokacizny , zakrywającej właściwy grunt .  Na wzmiankę pana Macieja , że obcując z nimi , ludzie innych sfer mogą korzystać wiele , Waldemar zawołał z humorem :  – A tak , skorzysta , będzie nam wdzięczny .  Po co ma nabywać atomami ?  Może przejąć gremialnie nerwy i kwasy ciotki , jej wytworne i dystyngowane minki .  Nauczy się makaronizować , uważać zagranicę za wyrocznię , dowie się , że człowiek , który szanuje swą godność , powinien uważać literę „ r " za barbarzyński zabytek w alfabecie ; wreszcie przekonamy go , że można być skazanym na utratę czci i honoru nie tylko po spełnieniu podłości ale i za . . . dobieranie drugi raz z półmiska .  Wspaniałe nabytki cywilizacji , in summo gradu [ 4 ] !  Pan Maciej , zarażony żartobliwym głosem wnuka , śmiał się również .  Wszystkie punkta wyszydzane przez Waldemara raziły go w córce .  Zgadzał się z nią jedynie w bałwochwalczej czci dla arystokracji , lecz i tę pojmował inaczej .  – Mój chłopcze – rzekł z uśmiechem – mówił eś tylko o Idalce , a czym że ja cywilizować by m potrafił ?  – Och !  Dziadzio wywołuje komplimenty .  Gdyby śmy byli wszyscy do dziadzia podobni i do babki Podhoreckiej , sądził by m o nas inaczej .  Wówczas może stał by m się kapłanem składającym ofiary na ołtarzu naszej sfery .  Śpiewał by m na naszą cześć hejnały i był by m pionierem naszych czcigodnych haseł , ultra humanitarnych zasad , wyborowej etyki .  Lecz ponieważ u innych nie widzę nic podobnego , więc nie śpiewam wraz z ciotką hymnów pochwalnych .  Wysokie czoło starego magnata zmarszczyło się , spuścił głowę i westchnął ciężko .  Słowa wnuka wywołały w jego duszy niepokojący szept .  Coś w sumieniu cichutko się odezwało , jakaś mała komórka wspomnień , pokryta pleśnią , drgnęła sprawiając ból .  Tę smutną chwilę życia można by wytłumaczyć młodością , ale pan Maciej nie należał do ludzi , co dla załagodzenia własnych błędów wynajdują powody i stawiając je przed sobą jak barykady , żyją spokojnie .  Siedział zamyślony , milczący , aż zwrócił uwagę Waldemara .  Ordynat przystanął obok dziadka i zaglądając mu w twarz zapytał z uśmiechem :  – O czym dziadzio tak marzy ?  wolno wiedzieć ?  Słowiki wprawdzie do tego usposabiają , bo na przykład ja nie jestem romantykiem , a słucham tych ćwierkań z przyjemnością .  Gdyby nie perspektywa kolacji w towarzystwie cioci , został by m na noc , ale ta myśl odbiera mi humor i apetyt .  – Bo też zostań !  Co tam Idalka !  Pogodzicie się z sobą .  – Nie , wolę jechać .  Wszyscy mię dziś zmęczyli , nawet i ta makolągwa , ta królewna przebrana za pasterkę .  – Co za makolągwa ?  Jaka pasterka ?  – Ano ta – panna Stenia . . .  Pan Maciej drgnął .  – Stenia ?  Co ty mówisz , Waldemarze ?  Ordynat spojrzał zdziwiony .  – Mówię o pannie Stefanii Rudeckiej .  Dziadzio ją przecież tak nazywa .  – Ach , ta ! . . .  Istotnie tak ją nazywam , bo to ładnie .  Ale czym że ona ci dokuczyła ?  Ty raczej męczysz ją zawsze i dziś także .  Waldemar zaśmiał się głośno .  – Och ! nie zmęczę jej , to ostrodzioba !  – Jednak źle robisz , Waldy , że ją drażnisz .  Miłe to i bardzo dobre dziecko .  Jest z dobrej rodziny i wiesz przecie , w jakich warunkach została nauczycielką .  Pracuje pilnie , choć to nie jej fach właściwy .  Trzeba to cenić .  Po co jej robić przykrości ?  – A cóż , kochany dziadziu , jeszcze jedna cecha naszej sfery : robić sobie zabawkę z takich istot zabłąkanych wśród nas , mieć je za przedmiot żartów , ostrzyć na nich dowcip .  Pan Maciej popatrzał na wnuka z obawą .  – Wątpię , żeby ś tak mówił na serio .  – Owszem , zupełnie serio mówię .  To także jeden klejnot z drogocennego skarbca naszych przymiotów .  – Waldy , co tobie dziś jest ?  – Jestem wyjątkowo prawdomówny .  – Jesteś tylko rozgoryczony i skutkiem tego niesprawiedliwy nawet dla siebie .  Niezdolnym był by ś do zabawy , o jakiej wspominasz .  – Być może .  Zresztą wszystko mi jedno .  – Więc czemu tak postępujesz ?  Waldemar podniósł rękę do góry .  – Dla tradycji , kochany dziadziu !  – Ech ! zawsze kpisz .  – Więc powiem prawdę .  Ja jej nie cierpię !  – Kogo ?  Panny Steni ?  – Tak , jej we własnej osobie .  – Za co ?  Takie to piękne , dobre , inteligentne !  Waldemar wzruszył ramionami .  – Prawdopodobnie za to samo , za co i ona mnie .  Czy ja wiem , za co ?  Mniejsza o to .  Muszę jechać , konia dawno oprowadzają .  W nocy zajadę do Głębowicz .  Za tydzień przyjeżdżam z praktykantem , ku wielkiemu zadowoleniu cioci .  – Jak to !  wcześniej nie będziesz ?  – Zapewne .  Mam dużo zajęcia .  Pan Maciej uścisnął serdecznie wnuka .  – Jakże ty sam pojedziesz ?  Czemu nigdy nie weźmiesz masztalerza ?  – Nie lubię mieć za sobą gapia .  – Weź stajennego .  – Ależ , dziadziu !  czyż jestem dzieciak , żeby m się miał bać nocy ?  Uścisnął dziadka , wyprostował swą męską postać i zaśmiał się głośno .  – Idę pożegnać ciocię .  Ale czy mię nie zrzuci ze schodów ?  – Dajże spokój .  Idalka śpi .  Pożegnam ją od ciebie .  – Tym lepiej .  Do widzenia !  Waldemar wyszedł z gabinetu .  Pan Maciej widział przez okno , jak wskoczył na konia i ruszył kłusem .  Za nim w podskokach biegł duży , pyszny dog Pandur , ulubieniec ordynata .  W bramie Waldemar spotkał Stefcię i Lucię , wracające ze spaceru .  Lucia zaczęła coś mówić , a Stefcia na jego ukłon odpowiedziała skinieniem głowy i szła wolno w głąb dziedzińca , nie uważając na niego .  Lucia wkrótce podążyła za nią .  Waldemar stał w bramie , patrząc uporczywie na Stefcię , dopóki nie znikła mu z oczu .  Wówczas uderzył konia szpicrózgą , świsnął na psa i pomknął jak wicher .  Pan Maciej uśmiechnął się .  – Mówi , że jej nie cierpi , a jednak interesuje go – szepnął do siebie .  Życie Stefci płynęło w Słodkowcach spokojnie .  Lekcje , rozmowy z Lucią , muzyka , spacery i czytanie wypełniało każdy dzień .  Panią Idalię Stefcia widywała najczęściej przy stole , w innych godzinach dnia można ją było spotkać w gabinecie .  Rozłożona wygodnie na szezlongu lub na bujającym fotelu , czytała , ciągle czytała .  Na stolikach , konsolach , krzesełkach walało się pełno dzieł Jakuba Rousseau , Zoli , Dumasa , Bourgeta , nawet Voltaire'a obok Rochefoucaulda i Chateaubrianda .  Najwięcej książek francuskich – czasem błysnął Dickens , Walter Scott lub zamajaczył Shakespeare .  Niemieckie tomy spotykały się rzadko , z polskich ani jednego .  Pani Elzonowska wystarczała sobie najzupełniej .  Córkę oddała pod opiekę Stefci , rzadko udzielając jej posłuchania .  Ojca pani Idalia odwiedzała jedynie w chwilach dobrego humoru , grywając z nim w szachy .  W takich razach znosiła nawet obecność pana Ksawerego , codziennego partnera .  Bywały dnie , że pod wpływem wrażeń zaczerpniętych z literatury stawała się przesadnie czułą dla córki , ojca , nawet dla Stefci .  Z miłym uśmieszkiem wypytywała ją , czy jej czego nie brak , i po takim występie była przekonaną o swej anielskości .  Wyjeżdżała często do Szal , do siostry męża , hrabiny Ćwileckiej , lub do Obronnego , gdzie mieszkała księżna Podhorecka , babka Waldemara po kądzieli .  Więcej sąsiedztw Słodkowce nie posiadały , gdzie by pani Idalia mogła bywać bez uchybienia sobie w jej przekonaniu .  Kilka domów obywatelskich odwiedzało Słodkowce , uważając to za obowiązek towarzyski , a głównie dla dogodzenia własnej ambicji .  Pan Maciej przyjmował ich uprzejmie , pani Idalia grzecznie , ale rewizytował ich tylko Waldemar .  Pana Macieja tłumaczył wiek , panią Idalię własny pewnik : pas pour moi [ 5 ] , co wszyscy rozumieli , wmawiając w siebie , że pani Idalia często cierpi na nerwy .  Jadąc do Szal lub Obronnego , wstępowała czasami do sąsiadów będących poza obrębem jej dążeń .  Ale nie zapomniała nigdy nadmienić , że tylko wstąpiła , jak w jej słowniku brzmiało : par politesse [ 6 ] .  Pani Idalia miała swe zasady wyłączne .  W Słodkowcach goście zdarzali się często , z nieuprzywilejowanych jedni dążyli tam w celu odwiedzenia pana Macieja , innych wiodła próżność , a jeszcze innych nadzieja zastania ordynata .  Ten młody magnat i milioner miał na siebie zwrócone oczy całej okolicy .  Przedstawiał partię jedną z najpierwszych w kraju , dla wielu niedoścignioną .  To tłumaczyło u niektórych żywą sympatię dla pana Macieja oraz łatwe składanie na nerwy i migrenę niechęci pani Idalii do życia towarzyskiego .  Stefcia pomimo pracy tęskniła za domem .  Listy jej nie wystarczały , ogarniał ją smutek .  Obie z Lucią często widywały pana Macieja , odwiedzając go w jego gabinecie .  Stary ten człowiek dziwnie ją rozrzewniał .  Miał nadzwyczaj miły uśmiech .  Rozmawiając z nim doznawała złudzenia , że to nie arystokrata z tej samej sfery , co pani Idalia .  Nawet urządzenie jego mieszkania różniło się od urządzenia pałacu .  Wszystko tu było staroświeckie , ale wesołe i bez sztywności panującej w wytwornych salonach przesiąkniętych etykietą .  Pan Maciej często siadywał w ogrodowej altanie , słuchając czytania Stefci .  Lubił jej muzykę .  O szarej godzinie grywała mu Chopina i ulubione arie z oper .  Stefcia dogadzała staruszkowi , z każdym dniem przywiązując się do niego więcej .  Ale pan Maciej wpadał w melancholię , gdy Waldemar długo nie przyjeżdżał .  Tęsknił do wnuka , bo jego wesołość , młodzieńcza postać pełna życia ożywiała starca .  Cieszył go widok jedynego potomka ich rodu z linii głębowickiej .  Po tygodniu nieobecności swego ulubieńca pan Maciej zaczął już wpadać w smutny nastrój .  Nie bawiły go szachy ani czytanie , nawet muzyka Stefci .  Słuchał z roztargnieniem nokturnu Chopina , kręcąc się niespokojnie w fotelu , posyłał Lucię do okna , czy nie jedzie Waldemar .  Na przeczącą odpowiedź mruczał :  – Co to jest ?  Co to znaczy ? . . .  Gdy Stefcia skończyła grać , podziękował jej i poszedł do siebie .  – Dziadzio dziś smutny – rzekła Lucia – a czy pani wie , dlaczego ?  Bo Waldy marudzi z przyjazdem .  Dziadzio go okropnie kocha .  – Niechby już przyjechał – odrzekła Stefcia .  Lucia poszła do matki , Stefcia do swego pokoju .  Stanęła w otwartym oknie i z rozkoszą pochłaniała oczyma grę promieni słonecznych , dziergających w złote nitki rozpyloną wodę fontanny .  Z cichym szumem spadała fala do kamiennego basenu , jak różowo - złota chmurka , strzepując drobne kropelki na rosnące obok kwiaty .  A one zdawały się podnosić spragnione główki , barwne , pachnące .  Słońce przesuwało czerwony krąg ku zachodowi , sypiąc na ziemię jaskrawe pyły .  Oblewało ciepłym tchnieniem pysznie rozwinięte drzewa i wspaniałe dywany aksamitnych roślin .  Była w powietrzu promienność , lenistwo nadchodzącego wieczoru , rozmarzająca ociężałość .  Spokój wiał z natury w powodzi gorącego światła , bez podmuchu wiatru .  Nagle w ciszę , mąconą jedynie chórami ptaków i szeptem fontanny , wpadł inny głos .  Najpierw rozległ się turkot kół , tupot wielu koni , wreszcie zabrzmiały wesołe głosy ludzkie i zza gęstwiny krzewów wjechało na żwirowany podjazd pałacu kilka pojazdów .  Pierwsze powozy zaprzężone w czwórki były poważniejsze , wolant i brek wypełniony po brzegi wyglądały weselej .  Rozmowy i śmiechy dochodziły głównie z breku .  Tam jasne kapelusze i suknie pań zaćmiewały sobą ciemne sylwetki panów .  Stefcia , cofnięta w głąb pokoju , patrzała ciekawie .  Powozy stanęły przed gankiem , brek i wolanty zatrzymały się w szeregu i naprzeciw jej okna towarzystwo zaczęło wysiadać .  Wtem spojrzeli w stronę wjazdu .  Panie , wymachując parasolkami , wołały :  – Spóźniony !  Spóźniony ! pobili śmy pana .  Po bielejącej wśród trawników drodze pędziła wyciągniętym kłusem czwórka w lejc karych lśniących koni , kierowana przez ordynata .  Siedział na koźle małego jak cacko wolancika i unosząc w górę kapelusz wymachiwał nim na powitanie .  Na siedzeniu przyczepiony jechał stangret w czarnej liberii z czerwonym .  Waldemar obok breku zatrzymał konie prawie na miejscu , a łagodnie .  – Prześcignęli ście mnie państwo – wołał rzucając lejce stangretowi .  – Ale proszę pamiętać , że jadę cztery mile .  To coś znaczy .  Przy tym Brunon lazł jak żółw , musiał em go zsadzić z kozła i wówczas zaczął em was dopędzać .  To mi musicie przyznać .  – Konie pańskie ogrzewały nam plecy oddechem – zawołała młoda przystojna panna o minie zuchwałej i wesołych oczach .  – Próbowała m je gładzić , ale zbrudziła m tylko rękawiczkę .  O , niech pan patrzy !  I wyciągnęła do Waldemara rękę opiętą w jasną dunkę .  – Przepraszam , to nie brud , tylko pot koński .  Moje konie są zawsze przeczyste – odrzekł Waldemar .  – Pan się kocha w swych koniach , prawda ?  – Tak , to jedyna moja miłość .  – Bez wzajemności – dodała młoda panna z wdzięcznym uśmieszkiem .  – Voyons , monsieur , vous avez de la chance ! [ 7 ] – zawołała jedna z pań .  Waldemar ukłonił się żartobliwie .  – Jestem rozczulony , szanowne panie .  Nie rozumiem tylko , po co tu stoimy .  Rada starszych dawno w objęciach ciotki .  Chodźmy również .  Towarzystwo znikło w ogromnych drzwiach głównej sieni .  Waldemar szedł ostatni , trochę się ociągając .  Kiedy mijał okno Stefci , zwolnił kroku i spoza lip rzucił prędkie , ciekawe spojrzenie .  Stefcia myśląc , że wszyscy przeszli , wyjrzała również i spotkali się oko w oko .  Dostrzegła jego zaciekawienie .  Na jej widok spoważniał , zdjął kapelusz i poszedł dalej .  Stefcia postanowiła nie wychodzić .  Nikt jej nie zna , a przynajmniej uniknie żartów Waldemara , może i docinków pani Idalii , bo to był dzień jej złego humoru .  Uszczęśliwiona własnym pomysłem , Stefcia zaczęła nucić .  Z góry dochodził przytłumiony gwar głosów męskich i kobiecych .  Czasem dźwięknął fortepian krótko , urywanie , jakby ktoś przechodząc uderzył parę akordów .  Niekiedy zabrzmiał głos dominujący , a potem głośny wybuch śmiechu .  Widocznie bawiono się tam doskonale .  Po godzinie do pokoju Stefci wpadła Lucia zdyszana , zarumieniona i zaczęła mówić z niebywałym ożywieniem :  – Czy wie pani !  Szesnaście osób przyjechało , licząc z Waldym .  Jest i ciocia Ćwilecka z córką Michalą , bo Pauli nie ma w domu , i księżna Podhorecka , babka Waldemara , i młodzi księstwo Podhoreccy , i Żyżemscy , i hrabia Trestka , i dużo , dużo gości .  – Skądże tak nagły zjazd ?  – A tak sobie , taki traf .  Wszyscy do nas jechali osobno i na drodze dopiero połączyli się .  Najwięcej osób z Obronnego : jeden powóz i brek .  Waldy jechał także do nas i jego spotkali .  On nawet chciał prześcignąć brek , ale przegrał .  Teraz się z niego panna Rita wyśmiewa .  – Któż to panna Rita ?  – Szeliżanka .  To jakaś kuzynka czy przyłatana siostrzenica księżnej Podhoreckiej , ale że sierota , więc stale mieszka w Obronnem .  Ona tu bardzo często przyjeżdża , tylko teraz długo bawiła w Wiedniu i dlatego jej pani nie zna .  Bardzo miła i wesoła .  Stefcia pomyślała , że to ta sama szykowna panna , która pokazywała Waldemarowi zbrudzoną rękawiczkę .  – To przystojna panna .  Prawda ?  – Tak , ładna .  Waldy tego nie uznaje , ale mu trudno dogodzić .  Pani ją dziś sama pozna .  – Ja nie wyjdę wcale .  Lucia otworzyła szeroko oczy .  – Czemu ?  Jak to !  Pani nie wyjdzie ?  Ja już chwaliła m się panią przed wszystkimi . . .  – Ach , moja Luciu !  – A bo ja panią bardzo kocham .  Stefcia ucałowała dziewczynkę .  – Bardzo mię to cieszy .  Dziś już sama bądź z gośćmi .  Mnie masz na co dzień .  – E ! co pani mówi !  Ani dziadzio , ani Waldy nie zgodzą się nigdy na to , żeby pani sama została .  Stefcia wybuchnęła śmiechem .  Zapewnienie Luci , że Waldemar chciał by ją widzieć , ubawiło ją .  Szczególniej on !  A zresztą , może : gdyby nie wyszła , nie miał by na kim ostrzyć dowcipu .  Ta myśl rozweseliła ją .  Jak rozdokazywane dziecko porwała Lucię wpół i zaczęła walcować po pokoju , śpiewając .  Lucia tańczyła zapamiętale .  Obie prawie jednego wzrostu , fruwały , kręcąc się w wirze walca i śpiewając jedna przed drugą .  Latał za nimi jasny warkocz Luci i trzepotała batystowa suknia Stefci .  Na twarzy jej wykwitały rumieńce , fiołkowe oczy spod ciemnozłotawych obsłon błyskały ogniskami , rozchylone różowe usta chwytały szybko powietrze , skutkiem czego śpiewany głośno walc wychodził urywanie .  To jednak nie przeszkadzało tancerkom .  Rozbawione , nie słyszały dwukrotnego pukania do drzwi , nie spostrzegły , że je ktoś otwiera .  Dopiero po chwili w zawrocie tańca Stefcia osłupiała z przerażenia .  We drzwiach stał Waldemar .  Z uśmiechem patrzał na tańczące panienki i na zmieniony wyraz twarzy Stefci .  Patrzał na jej rumieńce , na błyszczące oczy , na rozrzucone w tańcu włosy i dziwiła go ta przemiana .  Nie widywał jej dotychczas tak wesołej .  Umyślnie stał cicho , chcąc , by go sama spostrzegła .  Wyobrażał sobie jej przestrach i bawiło go oczekiwanie .  Jak też ona będzie wyglądała ?  Nie czekał długo .  Stefcia na jego widok oniemiała .  Ognista łuna zapaliła jej twarz , w oczach zalśnił gniew , każdy nerw zadygotał w niej z irytacji .  Waldemar z przyjemnością napawał się grą jej rysów i błyskawicami w oczach .  Patrzał na nią z zachwytem .  Lucia przerwała niemą scenę wybuchając śmiechem .  Podbiegła do Waldemara i ciągnąc go za rękaw na środek pokoju zawołała :  – Złapał eś nas , Waldy , na gorącym uczynku .  My śmy sobie tak pysznie tańczyły , jakby nam orkiestra przygrywała .  Ale żeby ś ty wiedział , jak panna Stefania tańczy !  Jak baletnica .  Waldemar ukłonił się Stefci wytwornie i rzekł , przerywając mowę Luci :