Zuzanna Morawska  Wilcze gniazdo  powieść z czasów krzyżackich dla młodzieży dorastającej  Z . M .  Z takich to drzew wziął i człowiek wzór wznosząc dla siebie mieszkanie .  — Ko notet , Tew’s Kunige ? .  — Saule Szilditis .  — Dogasa ogień — rzekł stanąwszy przed dębem i wciągnąwszy w siebie powietrze , przepełnione żywicznym dymem .  — Dogasa , lecz nie zgaśnie , bo światło z góry da mu iskrę świętą .  I to mówiąc , trzymanym w ręku kosturem odkrzesywał zwęglone cząstki drzewa ,  Chroniwos zaś rzucił pęk suchych korzeni i krótko połamanych gałęzi , które jeszcze w jesieni zatknął pod powałę , iżby , wyschłe przez zimę , posłużyły do podsycenia wiosennego ognia .  Wślad zaraz za mężem , rzuciła Dowrusa pęk zboża i ziół przeróżnych , również na ten cel przetrzymanych w chacie , po niej zaś Siewros , chłopczyna , rzucił garść zboża .  Przystępowały potem dziewczęta i czeladź , a wszyscy przybyli dorzucając zeschłe zioła i korzenie , wołali :  — Cześć słońcu , cześć wiośnie !  — Siewrosa ocalić !  Przybyli nie myśleli jednak staczać walki,lecz rzucili się na bezbronną a jednak gotową do obrony gromadkę i jęli wiązać , nie żałując przytem razów .  — Teusend Teufel ! — wrzasnęli oślepieni ogniem i dymem .  — Teufel !  Es ist selbst Teufel !  — Siewros !  Siewros !  — Chroniwos !  on mój ostatni ! — jęknął starzec i objął wnuka szerokiemi ramiony .  — Siewros !  Siewros !  Z tym jękiem Dowrusa padła tuż obok rannego męża i starego Tubiagasa .  — Słuchaj , Fryc !  czyś ogłuchł , czyś się zrósł z tym drągiem ! — wołał niecierpliwie krępy towarzysz .  — Słuchajcie , jak mnie który raz jeszcze nazwie Frycem , to mu kości pogruchocę .  I ująwszy za bary mówiącego rzucił go o ziemię .  A inni krzyczeli radośnie :  — Chwat Siewros !  — Ritter , Siewros !  — Djabeł , Siewros !  — Zuch , Siewros !  — Nasz , Siewros !  — A i ja nie Ferdynand ino Maciek .  — Still , junge Wölfe !  — Który z was tutaj najwinniejszy ?  — Kto najpierwszy był do krzyków !  wrzasnął Hex powtórnie .  — Bawmy się w Hexa .  — Bo ja wiem ! a pewnie posiedzimy .  Postawili nam dzban z wodą , ba i kęs chleba .  Odpowiedział drugi .  I nastała chwila ciszy .  — Słuchajno Siewros , dawnoś ty tutaj między Krzyżaki ? — przerwał milczenie ów grubas .  — To możeś ty z jakich Niemców ?  — A może tam jakie przejście , dodał .  — Bracie , ta beczka jakiś otwór snać zakrywa ! szepnął Siewros .  — A teraz do roboty !  zawołali razem , szukając po omacku owego otworu , z którego ich oddalone głosy dolatywały .  — Oh , oh ! słyszysz ! — zawołał Siewros , chwytając towarzysza za rękę .  — Ba , ale na czem się spuszczać ?  skąd rzemienia albo sznura ?  zamyślił się Siewros .  — Muszą być !  rozumiesz ? — rzekł rycerz , kładąc silną dłoń na ramieniu Hexa .  — Jakeś mógł ich zamykać w owym podziemiu , gdy tylko więzienie , nie śmierć im była przeznaczona ! — syknął przez zęby Dietrich z Altenburga .  — Ja ich mieć muszę , muszę !  czy znasz to słowo ?  — Znam , — powtórzył Hex ponuro — lecz miejcie miłosierdzie , innych wam przysposobię , sprawniejsi będą , aniżeli ten cienki Fryc i gruby Hans .  — Panie , to są psy wściekłe , co kąsają człowieka .  — I Hex podniósł dłoń ze świeżą , jeszcze niezagojoną raną .  Dietrich brwi zmarszczył .  — Idź , szukaj ! — do jutra mieć muszę obu .  — Precz ! !  — Gdzie się włóczysz ! — syknął Hex , zadowolony , że miał na kogo pierwszy gniew spędzić .  — Mówią , że zniknęli zupełnie — rzekł szeptem młodzieniec smagły , ubrany w ciemną krótką odzież , na której miał przewieszoną gęśl przez ramię .  — Przecież muszą być jakieś ślady po zaginionych ? — spytał starszy w ubraniu duchownem .  — Ojcze , ten Bóg , któregoście czcić nas nauczyli , jest wielki , lecz on przecież nie każe zapomnieć tych , cośmy ukochali ?  I ojciec German powoli kroczył do Wolfshöhle .  To też na każdym kroku chciała mu szkodzić , a liżąc się i przymilając , śledziła go wszędy .  — Rycerzu von Altenburg , szlachetny panie !  — Wiem już , kto wszystkiemu winien .  — Precz mi z oczu !  — Gdy się psa układa , to go się w podziemiach nie zamyka , bo węch stracić może .  W tej chwili Hex znów się ukazał .  — To wszystko co odnaleźć zdołał em .  — Zaprowadzić go do podziemia , w prawem skrzydle .  — Co ? — zajęczał głos z pobliskiego sitowia .  — Co ? co ? …  Siewros położył rękę na jego głowie , wołając :  — No , to jak widzę , ja ciebie chyba , braciszku , poniosę !  — Zkądżeś się ty wziął ? — zapytał Jasiek .  — Albo ja wiem ? a ty skąd ? — odparł zapytany .  — Eh ! — jęknął po chwili Siewros .  — To złe przeszkadza — szepnęła najmłodsza .  — Cicho ! — przerwała jej najstarsza — jeżeli złe , nie przeszkadzaj , niech jęczy .  W szuwarach jęknęło znowu , a trzcina zakołysała się jeszcze bardziej .  — Thor !  Teufel ! — lub :  — Ach , Gott !  — Motina łankta tawe !  Motina łankta tawe ! !  Westchnął raz jeszcze :  W szuwarach jęknęło znowu i szmer wyraźniejszy dochodził .  Ściemniło się już prawie zupełnie , a dla ślepca Bernarda noc też była wieczna .  — Tak , tak , tutaj snać jest człek jakiś potrzebujący pomocy , niechajże chleb i napój pokrzepi jego siły !  — Gdzie jesteśmy ? — zapytał Siewros .  Podparł go rozbudzony Jaśko .  — Wpław przez rzekę .  — Albo do moich ! — wzdychał Siewros .  I szli dalej .  — Ugni Perkun ! zawołał .  — Ugni ! powtórzono .  Chroniwos zgrzytnął zębami , oczy mu zabłysły , głośniej nad innych powtórzył :  — Czemu nie nie niesiecie , stos gore … wołał Tubingas .  — Zabił się !  — Zabił się !  powtórzono do koła .  — Łeb sobie rostrzaskał ! wołano .  Tabiugas zgrzytnął zębami .  Szczątki nieszczęśliwego jeńca wkrótce uprzątnięto .  — Gdzie inni ?  brać ich !  — Szalona !  Dowrusa , szalona !  — Motina ! ( Matka ! )  — Jeńców dać tutaj , krzyknął Tubingas , posłuchajmy co chce z nimi zrobić .  — I on nasz ?  zawołał Tubingas .  — Tyś ślepiec , tyś mój następca !  wołał starzec .  Chroniwos do boju , ty bogom służyć będziesz !  — Przez miłość dla ziemi , przez miłość dla nas , dajcie wolność tamtemu .  On razem z Siewrosem niewolę podzielał , razem z nim uciekł .  — On nie Niemiec , nie Krzyżak ?  pytał Tubingas .  — Nie , on jako i my niewolnik !  — Ale nie nasz ?  zapytał Chroniwos .  — On był w niewoli , on nie zna ziemi swoich ojców !  mruknął niechętnie Chroniwos !  — Zbliż się i powiadaj , — rzekł mistrz Zygfryd wyniośle .  — Mów , a niezaprzątaj czasu !  — Daj mu pokój , niech się wygada !  Wielki mistrz znów skinął ręką na uspokojonie rycerza , a Drega mówił dalej .  — Gdzież więc są owi odnalezieni ?  — Idź do djabła !  — A Kobolda ? — zapytał tenże .  — I ona niech idzie razem z tobą .  — Czy Hexa wypuścić ? — zapytał Drega , przybierając jak najpokorniejszą minę .  Drega cichuteńko lisim krokiem wyniósł się z komnaty .  German odsnuął kubek mówiąc łagodnie :  — Nie dla Waszej miłości teraz napój gorący .  — Jam potęgą Zakonu !  I wielką pięść wyciągnął przed siebie .  German zostawił w spokoju Zygfryda i w zamyśleniu kroczył korytarzem do podziemia zamczyska .  — Witaj nam komturze — rzekł do ń marszałek łaskawie .  Cóż , musimy obmyśleć jakiś środek , któryby zaradził popełnionemu głupstwu wielkiej głowy — ciągnął poufnie Dietrich , ujrzawszy się sam na sam z przybyłym .  — Czy i stamtąd coś nowego !  — Tak , ze strony Ladislausa przybywają posłowie …  — Więc cóż ? — przerwał niecierpliwie Dietrich .  — Lub ? — przerwał znowu Dietrich .  — Widzicie więc , że moje rady niewiele pomagają ! — dodał po chwili , jakby uspokojony ; że mógł wypowiedzieć całą złość która mu na serce spadła kamieniem .  — Więc Zygfryda usunąć … — szepnął Hochswald .  — Nie , po stokroć , nie !  — Lub ? — przerwał z ożywieniem Zygfryd .  — Nie , to uległość — rzekł szyderczo Dietrich .  Lecz nagle zachwiał się i runął na ziemię .  A marszałek spojrzawszy z pogardą na leżącego , rzucił , odchodząc :  — Gdyby nie Dietrich von Altenburg , tak runęła by potęga krzyżacka !  I znowu powtórzyła się znana nam już scena przywołania ojca Germana z trzeźwiącemi lekami .  Tymczasem wysłani posłowie Zakonu , spotykając po drodze drewniano , gdzieniegdzie opatrzone chrustem zamczyska , wzruszali tylko ramionami z pogardą .  — Nie , to przyjacielska rada towarzysza Zakonu , odrzekł szyderczo Robert .  Posłowie się skłonili nabierając otuchy .  — Tubingas ! — zawołał książę .  Pachołek , nierozumiejąc , co znaczy imię ślepca - kapłana , pochylił tylko pokornie głowę , a potem głupowato na księcia poglądał .  — Mądra bestya ! — mruknął książę a jednocześnie lekko świsnął .  — Do kąta , Meszka !  — Witajcie nam , miły Kunigasie — rzekł Gedymin , biorąc dłoń przybyłego .  Gedymin w miejsce odpowiedzi westchnął głęboko , podsuwając ławę przybyłemu , aby spoczął .  — Pragniesz , to nie łącz się z nikim .  Gedymin zmarszczył brwi i jakby go znużyła rozmowa ze ślepcem , gromkim głosem zawołał :  Gedymin zwrócił wę nagle ku niemu .  — Tyś długo u Krzyżaków zostawał ?  — A w tej szkole czego was uczono ?  — Zapomnieć mowy i wiary ojców .  — A czyś je zapomniał ?  Siewros się wstrząsnął .  — Tew's .  Gedymin dłoń położył na główce córki i z lubością wpatrzył się w to młode , świeże oblicze .  Naraz zwrócił się do córki .  — Tego lackiego napoju daj i jemu .  — No , cóż , ten lacki napój ? — zapytał Gedymin , patrząc na rozjaśnioną twarz chłopca z zadowoleniem .  A  Siewros odchodząc mówił do siebie :  Lecz książęca córa tak była zasłuchana w opowiadanie Bogny , a Bogna tak snać przejęta dźwiękiem słów wlasnych , że nie słyszały nawet ciężkich książęcych kroków .  Gedymin jeszcze więcej się uśmiechnął , a ująwszy jasną kosę córki , rzekł wesoło :  — Nie darmo bogi zesłały wolę swoją Gedyminowi we śnie — mówiono — odsunął on Krzyżaki , a jako ten wilk ziejący ogniem , kneź mieczem na nieprzyjaciół zionąć potrafi .  — Cześć Perkunowi !  — A niechaj ogień w świątyni nigdy nie zgaśnie ! — wołano .  Od drugiej strony biegł szybko Siewros z Jaśkiem , na twarzach ich znać było przestrach i zdziwienie .  — Nie obronisz jej , Tubingas oddaje ją Perkunowi .  — Nie spalą jej !  Tubingas ją na służbę Perkunowi oddaje !  wola jego spełnić się musi !  — Nic ją już nic ocali ! — zawołał Siewros .  — To moja siostra ! — rzekł smutno Siewros .  — I jego ? — wskazała na obok stojącego w bezsilnej rozpaczy Jaśka .  — Nie , ale on ją miłował — rzekł Siewros .  — Miłował , a Perkunowi ją oddali ! — powtórzyła smutnie Aldona .  — Gdy się jest dobrym — powtórzyła Aldona .  — Ja chciała by m być bardzo dobrą — dodała .  Przynoszący wieść ze schroniska Tubingasowego umknęli skwapliwie z przed oczu gniewnego pana , a Gedymin jął chodzić po wielkiej swojej komnacie , mówiąc półgłosem do siebie niecierpliwie :  — Mojeć to sprawy i mojej dziewki !  nie potrzebuję rady Kunigasów , którzy mi swoją wolę narzucać chcieli …  Tak , obejdę się bez tego starego ślepca , świętego ognia jemu już tylko pilnować a nie w sprawy ludu się wdawać !  I zamilkł , rzuciwszy się na ławę , okrytą skórą niedźwiedzią .  Po chwili znów mówił , lecz już z rozpogodzonem obliczem :  — Perkunowi go na objatę ! — krzyczał inny .  — Ten sam , co go Siewros u dziada od spalenia wyprosił !  — Spalić go teraz !  Ubierając się zaś , mówił do siebie :  I zamyślił się .  Gedymin przechylał na wszystkie strony głowę , odchodził i przybliżał się igrając z klejnotami jak dziecię igra z promieniem słońca , którego uchwycić nie może .  Wreszcie zawołał :  — Meszka ! i wskazał na drzwi ciężką zasłonięte oponą .  — Widziała ty kiedy takie bogactwa ?  — Czy to żywe ? — zapytała po chwili .  Gedymin rozśmiał się , a biorąc do ręki łańcuch , rzekł .  Aldona spuściła oczy i żywym spłonęła rumieńcem .  A w duchu pomyślała :  I jakby uczucie ojca w tej chwili się ode zwało , przygarnął do swojej piersi stojącą dzieweczkę .  Gedymin zmarszczył wyniosłe czoło .  I nieśmiało podniosła wzrok na ojca .  — Już ugaszony — szepnął Bernard .  Gedymin , jak gdyby nie słyszał odpowiedzi — zapytał :  Gedymin jeszcze chmurniej spojrzał do koła .  — Krwi jego !  — Na objatę Perkunowi !  — On już raz miał być spalony !  — Bogowie domagają się jego życia !  wrzeszczał lud rozjuszony .  Za odchodzącą Gedymin spojrzał z uśmiechem .  — To bajka — dodał po chwili .  I on także krzyknął na wskazany widok .  — Z Wilczego Gniazda ! powtórzył kilkakrotnie Gedymin .  Jaśko padł do nóg Gedyminowych .  Gdy powstał , kneź wpatrzył się w niego .  — W potrzebie siły się znajdą .  Gedymin się uśmiechnął , a Jaśko odtąd został przy boku książęcym .  A dobrze , że się skończyły te domowe litewskie sprawy , bo na dwór knezia znowu przybywali goście .  Matka i córka odnalazły się w chwili połączenia królewskiej pary .  Jaśko w odpowiedzi trząsnął tylko głową .  I nic go skłonić nie mogło , aby się dał namówić .  — I tyś Lach , pewnie do swoich chciał by ś ?  — Zostaniesz .  A potem dodał jakby do siebie :  Jaśko , posłuszny rozkazowi , pociągnął w stronę , gdzie białogłowy mieszkały .  I znowu więc radość i łzy , jak przy powitaniu z Bogną .  Widząc niepodobieństwo uprowadzenia go z sobą , matka skłoniła głowę mówiąc :