Maria Rodziewiczówna  Berlin spał .  Pogasły światła po magazynach , po teatrach , po mieszkaniach filistrów , po suterynach i strychach .  — Naturalnie .  — Lubię cię za to !  — Za co ? — spytał , biorąc pierścień jej włosów i bawiąc się nim .  — Za to , że mną się nie afiszujesz .  Młody człowiek się zaśmiał .  — Nie uznaję tego za pochwałę .  Afiszują się tylko błazny i parweniusze .  Czyż mnie zaliczasz do jednej z tych kategorii ?  — Ejże , bohaterze !  Zdarza się to i tobie !  — Może być .  Jeżeli kogo nie cenię lub nie kocham .  — Więc mnie cenisz i kochasz niby ?  — Tak , ciebie jedynie , teraz i podobno zawsze !  — Nie , jutrzenko .  Ani jednego !  — Pfe !  Prawisz impertynencje .  — Wiesz , stanowczo zrywam z tobą !  Nie chcę być jedną z wielu .  — Ja jednak cierpliwie znoszę takie stanowisko .  — Ty szkaradna istoto !  Powiedz choć jedno .  — Dziesięć , Auroro !  Primo : twój mąż …  — Secundo : książę Herbert .  — Ach , nonsens !  Zaśmiała m się może parę razy .  — Tertio : ten kuzynek z Harcu !  — Ale ty mnie kochasz , szkaradniku … nie rzucił by ś dla nikogo !  — Dla nikogo , nigdy , Auroro ! — odparł bez namysłu .  — Słowo hrabiego Croy - Dülmen ?  — Słowo twojego Wentzla .  — Masz , pocałuj mnie za to .  — Włosy mi się jeżą ze zgrozy .  — I nic więcej ?  — Nic !  — Och , a ja cię tak kocham … ubóstwiam … nie dam nikomu , nigdy !  Tymczasem zegar w sąsiednim pokoju wybił powoli drugą godzinę .  Półgłosem nucił znowu Lorelei .  Napastnik poskoczył — znalazł się oko w oko z hrabią — zdumiał się .  Minął napastnika i spytał kobietę o adres .  Baron włożył ręce w kieszenie i roześmiał się lekceważąco :  — Powtórz , błaźnie ! — krzyknął zdławionym od wściekłości głosem .  Głos mu świstał przez zaciśnięte zęby ; wziął ramię przeciwnika i wstrząsnął nim .  Przewyższał go o głowę , a uścisk był żelazny .  — Ruszaj pan swoją drogą , bo dalej nie ręczę za siebie .  Mogę zapomnieć , że śmy obaj szlachtą .  Młody człowiek zwrócił się do swej damy i uchylił kapelusza .  — Pani daruje zwłokę .  Służę .  Rozdrażnienie drgało mu jeszcze w głosie , a twarz przed chwilą niefrasobliwa i uśmiechnięta , zachowała wyraz dzikiej zaciętości i ledwie hamowanego wybuchu .  Gdy jej podał ramię , usunęła się na bok i ruszyła naprzód w milczeniu .  Piękny panicz czuł się w obowiązku zagaić rozmowę .  Mówiła po francusku bardzo poprawnie , więc i on zaczął w tym języku .  — Dziękuję .  To lekarstwo , tak trudno zdobyte , doniosę sama — odparła .  — Pani ma kogo chorego ?  Skinęła tylko głową .  Była by wtedy porywającym czarem .  — Pani jest cudzoziemką ? — spytał .  — O , najzupełniej !  — Sądząc z tonu , nie lubi pani Niemców .  — Jak mało czego na świecie — odparła szczerze .  — Pani ma do tego jakie powody ?  Jesteśmy przecie pierwszym narodem w Europie .  — Pod względem zarozumiałości , niezawodnie .  — O , pan ją ceni niesłychanie .  Słyszała m to przed chwilą .  — I pani by nie zniosła , gdyby zarzucono wam pochodzenie … żydowskie na przykład .  — Człowiek , który się wstydzi swego pochodzenia jest albo nikczemny , albo słaby ! — rzuciła przez zęby .  — Pani jest bardzo surowa dla mnie , nieznajomego .  — Jestem z rzeczypospolitej San Marino — odparła z lekkim uśmiechem .  — Muszą to być bardzo lodowate względy .  — Syzyfowa praca być musi dla zdobycia owych serc ukrytych .  — Nasi mężczyźni do tego przywykli .  — Winszuję , ale nie zazdroszczę .  Nie lubię z zasady trudnych rzeczy .  Stanęła nagle i zwróciła się do niego .  — Oto i koniec pana poświęceń i mojej wędrówki .  Dziękuję za grzeczność i obronę .  — Czy w San Marino za usługę nie płacą ? — spytał z uśmiechem .  — Owszem , jeśli wymagania słuszne .  Mogę panu dać za kurs posłańca .  — Za mnie ! — zaśmiała się ironicznie .  — Sprzeczkę o kobietę zapili by ście jutro szampanem .  Pan będzie walczył o swój honor pruski , niecierpiący skazy mezaliansu z Polką czy Żydówką .  Za to … ja nie płacę .  — Na przykład co ?  — Ach , drobiazg !  Pamiątkę … jeden pocałunek …  Cofnęła się o krok , zarumieniła jak maki polne i , rzucając mu spojrzenie obrażonej królewny , odparła z niesłychaną dumą :  — Na ten drobiazg nie starczyło by panu milionów .  U nas się nie sprzedaje pocałunków .  Daje się je darmo albo nie daje wcale !  — A żeby dostać ?  — Więc dla mnie droga zamknięta ?  — I owszem !  Gdy pan przyjmie jako obrazę , jeśli cię kto nazwie Prusakiem , wówczas , przed takim pojedynkiem , ja panu zapłacę !  Hrabia ukłonił się głęboko .  — Za komplement dziękuję i żegnam ! — rzekła szyderczo .  — Zakład przyjmuję .  Żal mi daremnej pana fatygi , ale trochę upokorzenia zarozumiałości pójdzie panu na zdrowie .  Zatem , do wiedzenia !  — Aaaa … szklankę kseresu , Urbanie !  Nim skończył ziewnięcie , rozkaz był spełniony .  Wypił wino , otarł wąsy i sięgnął opieszale po stos listów na stole .  — Że też tym ludziom nigdy nie zabraknie konceptu i atramentu ! — mruczał niecierpliwie .  — Prawda , że te wszystkie miłe misywy śpiewają dwa psalmy : pieniędzy i miłości !  Aaaa …  Herbert się zgrał …  Lidia chce brylantowych kolczyków .  Idiotyczne istoty !  — Daj mi tu papieru i pióra , Urbanie !  Przez zielone story gabinetu brzask się wdzierał — hrabia wyglądał haniebnie zmęczony .  — Listy te odeślesz zaraz , a tamte spalisz , oprócz tego jednego .  Przygotuj pistolety i szpadę …  Będę się bił …  Ale milczeć o tym !  Nie budź mnie pod żadnym pozorem , choćby się paliło , chyba gdy ci panowie przyjdą .  Nikogo zresztą nie przyjmować , zwłaszcza kobiet .  Rozumiesz ?  Lokaj skłonił się w milczeniu .  Odzywał się tylko w nadzwyczajnej potrzebie z konieczności .  Hrabia ledwie się rozebrał , już spał .  Uleciały mu z myśli piękne panie , niemiecki honor , pojedynki ; odpoczynku tego nie oddał by za uścisk hrabiny Aurory .  Nie był nigdy dzieckiem , a młodym duszą może ledwie parę miesięcy .  Był najzupełniej z losu zadowolony .  Major Koop i ciocia Dora byli dlań nudną miksturą , jak się wyrażał .  Za oczami była silna , w oczy oburzenie jej topniało , gniew niknął — piękny panicz ogarnął i ją swym urokiem .  Na odchodnym zawołał lokaja .  — Zu Befehl , Herr Graf !  Wentzel się ubrał i zszedł do ciotki .  Pojedynek był naznaczony na poobiedzie , w lasku o parę stacji za stolicą .  Było zaledwie czasu na śniadanie i parę wizyt .  Ciotka Dorota przyjęła swego jawnogrzesznika w swym saloniku , ucałowała go w głowę i oczy , posadziła u zastawionego stołu .  Położył przed nią list .  — To Panu Bogu na chwałę … stuła na twój ślub , chłopaku .  — Po cóż ten pośpiech gorączkowy ?  Zbutwieje cioci robota .  Szkoda !  Wentzel popił ten srogi wyrok na stułę łykiem kawy i zaśmiał się .  — No , tak , zapewne … są grzechy …  Miał minę mistyczno - zgorszoną .  Ciotka Dorota pokręciła głową .  — Ach !  Boże ! — westchnęła znowu .  Hrabia pokiwał głową .  Staruszka z żałości rozgniewała się .  — Gwałtu !  Z cioci był by istny Torquemada !  Aż mnie dreszcz chwyta !  Wstał i pochylił się nad jej ręką .  Staruszka otarła łzy i spojrzała mu w oczy .  — Więc pojedynek nieodwołalny ? — szepnęła .  — Obydwaj nie należymy do tchórzów .  W tej chwili otworzyły się drzwi salonu ; zajrzała posępna twarz Urbana .  — Konie podane !  Za drzwiami roześmiał się jak szalony .  — Co prawda , wolę pożegnanie z Aurorą ; ta mi dopiero da szkaplerzyk !  — Nun ?  Urban się wyprostował jak we froncie .  — Zum Teufel !  Co dalej ?  — Baron Schöneich czeka na pana hrabiego .  — Słucham !  — Pewnie się bijesz ? — zawołał na wstępie .  — Jakby ś zgadł .  — O co ?  — O moją piętę achillesową vel polską .  — Z kim ?  — Z Wilhelmem .  Schöneich pokręcił głową .  — Ha , to urządź krucjatę na Poznań .  — Do diabła z konceptami !  Powiedz choć raz co rozsądnego .  — Wstąp do służby .  — Na przykład do jakiej ?  — Do dyplomacji .  Jesteś na to stworzony .  — Skąd ten pewnik ? — zaśmiał się Croy - Dülmen .  — Herbert rad by mnie się pozbyć z Berlina .  — No , sądzę , iż przede wszystkim z jednego pałacu Berlina .  Biedaczysko schnie z zawiści .  Croy - Dülmen ruszył ramionami .  Spojrzał na zegarek i poruszył się niespokojnie .  — Cóż chcesz , boję się spóźnić na pojedynek .  Ciocia Dorota odprawiała koronkę , a piękna pani mówiła cała wzburzona .  — Wiesz , jeżeli ten błazen cię zadraśnie , to ja mu zrobię coś okropnego … ja , ja …  — Wypowiesz mu swój dom ! — podchwycił hrabia .  Szyderczy grymas przeszedł twarz Wentzla .  — Za taką ofiarę , mój skarbie , zachowam dla ciebie dozgonną wdzięczność — rzekł z całym przejęciem .  Nie udało mu się tak , jak sobie tego życzył .  — Musi być znak — wołał jeden .  — Nie będzie przy zimnych okładach — przeczyli dwaj drudzy .  Tu pacjent wmieszał się do rozmowy .  Schöneich powitał bohatera uśmiechem .  — Nie będzie przy użyciu zimnej wody ! — poczęli wołać medycy .  — Jaką panią ? — zagadnął udając naiwnego Schöneich .  Staruszka już miała wejść , już podniosła nogę , gdy ją przykuł do podłogi żartobliwy głos barona .  Tego było za wiele .  Croy - Dülmen skoczył , jakby skorpiona nadeptał .  — To co ? — prawił spokojnie medyk .  — Ja się bić nie umiem , a spostrzeżenie fizjologiczne nie jest przecież obrazą .  Pan hrabia rodzi się z Polki , to pewnik ; że ród matki wpływa bardzo silnie na dzieci , to drugi pewnik ; a że pan bardzo do matki podobny , to trzeci !  Dixi .  — Po ojcu prawdopodobnie !  — Jak to prawdopodobnie ? — krzyknął młody człowiek , czerwieniejąc z pasji .  — Śmiesz o mojej matce mówić podobny frazes !  — Jakby ś znała choć jednego .  — No , chociażby ty , przez pół .  Rzucił się niecierpliwie .  Nie znalazł dla niej uśmiechu , gryzł niecierpliwie wąsy i kręcił brodę .  Trąciła go nieznacznie pantofelkiem .  Ruch nie uszedł oka hrabiny .  — Ach , comme tu prends feu ! — rzekła z dąsem .  — Nie wiedziała ś o tym ? — spytał z lekką ironią .  — Z San Marino .  — Gdzie to jest ?  Na prowincji ?  We Włoszech ?  — A gdzieś tam blisko !  Nie pamiętam .  Opędzał się od pytań , a oczu nie spuszczał z loży naprzeciw .  Wentzel Croy - Dülmen wciąż patrzył , znosząc obojętnie impertynencje obrażonej hrabiny .  Tupała nóżkami z wściekłości .  — Tu es d'une grossièreté horrible !  Idź , przynieś mi cukierków !  Nie połykaj jej oczami .  Nie puszczę cię !  Nie masz prawa tam iść , rozumiesz ?  Nie pozwalam !  Tam nie ma miejsca dla ciebie .  Ten blondynek …  — Auroro ! — szepnął z wyrzutem .  — Gdzieś ją poznał ?  Mów !  Że też tobie żadna nie ujdzie !  Ach , wpakowała by m cię z przyjemnością na statek admiralski z zakazem odwiedzania portów !  Co to za jedna ?  — Obywatelka rzeczypospolitej San Marino .  — Tu es stupide … z tą twoją rzecząpospolitą !  — Cóż robić !  Nie mogę cię lepiej objaśnić , bo sam więcej nie wiem !  Nareszcie znalazła hrabina sposób na swego kochanka .  Spojrzał na nią piorunującym wzrokiem , wziął kapelusz , ukłonił się i wyszedł .  Była pewna , że już nie spojrzy na lożę .  — Alzatka ! — zdecydował Herbert .  — Mniejsza skąd , ale piękna .  Co za szyk królewski !  Wertheima nie było .  Leczył się jeszcze .  Więc Wentzel ze swą znajomością się nie pochwalił .  Co prawda , nie było tak bardzo czym .  Przypuszczenie Herberta uderzyło go .  — Był eś w Alzacji ? — zagadnął .  — Dwa miesiące , z komisją rewizyjną .  — Za pół roku ona będzie moja ! — rzekł lekceważąco .  Herbert natychmiast nadstawił uszu .  Chwytał w lot każdą inicjatywę .  — Albo moja ! — zawołał .  — Nie ! — poprawił Wentzel .  — Moja albo niczyja !  — Pari ?  — Zgoda !  O co ?  — O twego „ Scherza ” !  — I o twego „ Fingala ” !  — A ja trzymam , że obydwaj zjecie po mydełku — ozwał się Schöneich .  — Stawiam swoją czwórkę , zabiorę waszego „ Scherza ” i Osjanowego bohatera ; każę jutro zacząć rozszerzać stajnię .  — Skąd ta pewność , Michel ?  — To i ja pójdę z tobą !  — Widział eś dokąd pojechała ? — zagadnął Croy - Dülmen .  — Wiesz , nie ; był em zajęty .  Nie uważał em .  Bankiet przeciągnął się do rana .  Było to nazajutrz .  Hrabia zjawił się o południu , zhulany , blady , ziewający pomimo wiosennego słońca .  Wyglądał jak uosobienie swawoli i nadużycia .  — Wybieram się w odwiedziny do majora .  — A ty się tam nie wybierasz ?  — Mój nieoszacowany , kochany chłopaku !  Za tę przyjemność , zrobioną starej , spotka cię wielkie szczęście .  Zobaczysz !  A ofiara szła nieopatrznie na zastawioną wędkę .  Do doskonałości brakło mu , wedle majora i ciotki , tylko żony .  Panna Dora odchrząknąwszy zagaiła rozmowę :  Hrabia się ocknął jak ze snu .  — Bukiet majorównie ?  Czy ona się jutro konfirmuje ? — zapytał .  — Ale co ty gadasz !  Wszakże to dorosła panienka !  — Przerosła ! — mruknął .  — Jak to ?  Sam kwiat !  — To ładnie !  — Uhm !  Czy ciocia stuły jeszcze nie skończyła ?  — Będzie na czas , chłopaku , będzie ! — zaśmiała się kiwając głową .  — A to po co ?  — No , przecież major twój opiekun !  — A , no to jemu się należy bukiet .  — Co ciocię tak zajmuje major i jego familia ?  — O , i bardzo ! — wtrącił hrabia .  — Tylko tyle !  Odrobina ! — zaśmiał się szyderczo .  — Pewnie , że to nic wielkiego .  Major przyjmie cię z otwartymi ramiony , a Mila …  — Panna także ramion nie odmówi .  — Mila cię pokocha .  — O tym nie wątpię !  — Więc cóż , zgoda ? — spytała ciocia Dora , wstając na wpół .  Hrabia się przeciągnął , ulokował wygodniej na kanapie i ziewnął nieznacznie .  — Źle wybrał , źle wybrał !  Nie słuchał mnie ! — wołała żywo .  — Ciocia sama nigdy nie była zamężna …  — Ach , co tam mnie wspominać !  — Wentzel ! — zawołała zgorszona .  — Tak jest , ciociu !  Tod oder Turandot !  Bezkarnie się nie obcuje z ideałem .  Przysięgał em sobie ciocię zbałamucić : to mój cel i marzenie .  — A to mi się udało !  Ciocia wyperswaduje sobie matrymonialne zaczepki .  Cha , cha , cha !  Przebiła się własnym ostrzem !  Przysięgnę , że uwierzyła w połowie i będzie mnie unikała jak złego ducha .  Drzwi zatarasuje !  Co za oburzenie niebotyczne !  A ten gest ostatni : „ Ty nie wiesz , co to marzenie ! ” .  Spojrzysz , już ją masz !  Kto mnie miał czułości i sentymentalizmu nauczyć ?  Rozejrzał się po niebie i ziemi .  Błyszczące w księżycu fale rzeki wzbudziły obraz jasnowłosej czarodziejki .  Znowu spojrzał w nocny krajobraz i półgłosem nucić począł :  Zum Rhein , zum Rhein , zum deutschen Rhein,Wer will des Stromes Hüter sein ! Lieb Vaterland , magst ruhig sein, Fest steht und treu die Wacht am Rhein !  Factotum wyrosło jak spod ziemi .  — Pakować !  Jutro jedziemy do Kolonii .  Wentzla czyn od myśli był bardzo niedaleko .  Nazajutrz ciocia Dora otrzymała przez lokaja wonny opoponaksem bilecik hrabiego :  Biedny Wentzel ” .  — Co to jest ? — wrzasnęła staruszka .  — Gdzie hrabia ?  — Wyjechał dziś rano — oznajmił sługa .  — W którą stronę ?  — Na stację kolei .  Konie już wróciły .  — Oh , Herr Jesu !  Okropność !  Gdzie Urban ? …  — I Urbana nie ma .  — Niech Fryc siodła !  Pojedzie do majora .  Dam mu list .  Goniec poleciał cwał em .  Pod wieczór major się zjawił , cały wzburzony .  — Alle Wetter ! — klął na wstępie .  — Cóż to znowu przystąpiło do tego junkra !  — Ach , majorze , straszny cios nas dotknął …  — Do rzeczy , do rzeczy !  Krótko i węzłowato !  Pani pewnie coś zmalowała nie w porę ?  — No , a on co na to ?  Uciekł , der Schurke .  — Uciekł dzisiaj , a wczoraj … a wczoraj …  — Cóż wczoraj ?  — Wczoraj oświadczył się o mnie !  — Potztausend !  Zwariował ! — huknął major , wytrzeszczając oczy .  — A to nam się udało !  Gdzież pojechał ?  — Nie wiem !  Straciła m głowę !  — Przeprasza , obiecuje poprawę i zmianę .  Prosi o modły .  — Majorze !  Co za mowa nieprzystojna !  Kto wie , kiedy dobre natchnienie ogarnie człowieka ?  Po godzinie masztalerz wrócił .  Hrabia wziął bilet do Francji .  — Dlaczego zawsze złe posądzenia ? — przeczył dyszkancik cioci Dory .  — Bo są fakty .  — Może się zmienić .  W rezultacie rozjechali się w gniewie i zerwali stosunki .  Herbert siedział naprzeciw , a obok niego średnich lat mężczyzna w marynarskim mundurze .  Owych dwóch naprzeciw siebie oglądał Schöneich z miną amatora inwentarza .  Nosili niezawodnie w jego myśli zoologiczne określenie .  — Czy ci braknie konceptu , Michel ? — zagadnął ktoś z boku .  — Nie było go w Baden .  Konie jego wzięły tam trzy nagrody .  — Zapraszał em go na polowanie …  Żadnej odpowiedzi .  — Nie spotkał em go w Ostendzie .  Podniósł się chór głosów .  — Jesteśmy obydwaj poszkodowani , panie baronie — wtrącił markotnie admirał .  — Pan szuka przyjaciela , a ja się nie mogę żony doczekać …  „ Uhm … te obie zguby pewnie się znalazły ” — pomyślał Schöneich .  — Może się ożenił i święci miodowy miesiąc .  Wszyscy wybuchnęli homerycznym śmiechem .  — Może umarł ?  — Pewnie pojechał do Konstantynopola !  — A może go pan , hrabio , spotkał na Ladronach ?  Robiono coraz dziwaczniejsze przypuszczenia .  — No , no , że też ty coś wiesz nowego ! — szydził Schöneich .  — Przegrał zakład ze mną .  Wstydzi się pokazać i żałuje „ Scherza ” .  — Jaki zakład ?  — O piękną damę , kiedyś w teatrze .  — Było to w Ems …  W tej chwili za drzwiami rozległo się szastanie lokajów i głos rozkazujący .  — To dobrze .  Otwieraj !  — Prosit — Mahlzeit ! — powitał wesoło .  — Aaaa ! — rozległo się na wszystkie tony .  Porwano się gromadnie z powitaniem .  Dobry kwadrans krzyżowały się wykrzykniki , pytania , śmiechy , koncepty ; potem usadowiono ulubieńca na honorowym miejscu i zaczął się formalny szturm ciekawości .  Admirał pierwszy przyszedł do słowa .  — Czy nie spotkał pan przypadkiem mojej żony ? — zagadnął naiwnie .  — I owszem .  Miał em przyjemność podróżowania jednym pociągiem — odparł spokojnie .  — Czyż tylko jednym pociągiem ? — zamruczał Schöneich .  — Jak to !  Kiedyż pan wrócił ?  — Przed godziną .  Ledwiem się przebrał i rozmówił ze Sperlingiem , i oto jestem .  — Więc Aurora już jest ?  — Jest i czeka na pana niecierpliwie .  Za nim pogonił grad dowcipów .  — Coś porabiał tyle czasu ?  Można było podbić Europę !  — Objechać kraj cały !  Napisać strategiczne dzieło !  — Posądzają , żeś się ożenił , żeś się sturczył , żeś umarł nawet !  — Lidia lada dzień …  — Co lada dzień ? — przerwał niespokojnie .  — Czemuś nie przyjechał na polowanie ?  — Znalazł em dziś zaproszenie na biurku .  — Gdzież ciebie szatan nosił ?  Wentzel zaspokoił głód i pragnienie — zabrał głos .  — Był em , koledzy , w srogich opałach .  O mało mnie nie ożeniono .  — A to gdzie ?  — Nad Renem .  — Pewno z Emilią Koop ! — zawołał Schöneich .  — Naturalnie .  Czy ciebie ciotka wtajemniczyła ?  — Jakżeś się obronił ?  — Uciekł em i schował em się we Francji .  — Aha , żeglował eś po admiralskim morzu !  — Broń Boże !  Studiował em naszych sąsiadów .  — Kierujesz się na ambasadora , wedle mojej rady .  Winszuję .  — Nie , mam zamiar wydać dzieło statystyczne !  — Ani grosza .  Jeździł em od miasta do miasta , od domu do domu prywatnymi ekwipażami .  — W roli sąsiada ?  — W roli stroiciela fortepianów .  Czegóż się śmiejecie ?  Mein Wort !  Miał em kamerton i klucz .  — Cha , cha , cha !  A toś im urządził instrumenty !  Pyszny koncept ! — śmiał się Herbert .  — Zostawiam ci go do dyspozycji w razie potrzeby .  — I twój Urban stroił fortepiany ?  — Gdzież się zjechał eś z admirałową ?  — Po drodze , wypadkiem .  Mein Ehrenwort !  — Chcemy wierzyć , chcemy ! — kiwał głową Schöneich .  — A wiesz , co się tymczasem stało z twym „ Scherzem ” ?  — Pochwalił mi się dżokej , ledwiem wysiadł w domu .  Wygrał 25 000 w Baden .  — Uhm ? …  To i koniec .  Herbert dowodzi , że koń już jego .  — Jego ?  A to jakim sposobem ?  — Znalazł piękną nieznajomą .  — Cooo ? … Herbert !  Potz Blitz !  Gdzie ?  Jak ?  — Było to w Ems … — zaczął dumnie triumfator .  — W Ems ? …  Ty tam jeździł eś ? …  — A tak .  Towarzyszył em pani …  — Ale gdzież tam !  Poddana pruska z Poznania .  — Taak ?  Nie może być !  — Ależ niezawodnie .  Czytał em w spisie gości …  — Tak prędko ? !  Za wiele wymagasz !  — Dostał eś pocałunek ?  — Nie , tak dalece …  — Uścisk dłoni , spojrzenie , obietnicę ?  — Nie .  — Cóż pleciesz o wygranej ?  — Bo jestem na drodze do wygranej .  Znalazł em ją , wiem , jak się nazywa , gdzie mieszka ; posłał em jej bukiet z cyklamenów …  — Który przyjęła ?  — No , nie … odesłała …  — Przecie już słyszał eś .  Dostał figę .  — Dostał em fotografię ! — pochwalił się właściciel „ Fingala ” .  — Pokaż , pokaż ! — zawołali wszyscy .  Schöneich z kolei wziął fotografię , obejrzał i ruszył ramionami .  — A , no , prawda !  Przecie nie mogł em prosić , bo …  — Boś jej głosu nie słyszał .  — Owszem , ale mówiła do swej towarzyszki .  — Więc była i eskorta ?  — A jakże .  Stara , okropna megiera w przeraźliwej żałobie .  I panienka ubierała się czarno .  Chodził em za nimi jak cień i może wreszcie znalazł by m sposobność poznajomienia się , choć z trudem , bo ci Polacy trzymają się klanem , gdyby nie to …  — Że usłyszał eś impertynencje …  — Pewnie narzeczony .  — Nie , krewny .  Nazywali się po imieniu .  — No , więc ty go wyzwał eś i zabił eś …  — Ciekawym usłyszeć ten twój plan pierworodny ! — szydził Schöneich  Croy - Dülmen zrazu słuchał zawstydzony .  Herbert okazał się rozumniejszy od niego .  Była to hańba , skaza na opinii .  — Jadę do Poznania , kupuję w sąsiedztwie majątek i zaczynam starać według wszelkich form .  W ostateczności gotówem się ożenić .  — Jeżeli cię zechcą ! — mruknął Schöneich .  — Mnie ? ! — oburzył się magnat .  — Żeby m był panną , to by m odmówił .  — Kto by tam tobie proponował !  — Możem nieładny , nieszykowny ?  — Jadwiga .  — One wszystkie widocznie Jadwigi .  — Albo znasz więcej tego imienia ?  — Nazwisko dzikie , trzeba się zakrztusić : Chrząstkowska …  — Jak ?  Co ?  — A ten młody , co jej towarzyszył , także Chrząstkowski ?  — Zdaje mi się .  — Jan ?  — Skądże mogę wiedzieć ?  Co tobie ?  — Verflucht , verdammt — krzyknął hrabia , zrywając się na równe nogi .  — Bywajcie zdrowi !  — Sfiksował ! — wołał Schöneich .  Taranty stały przed bramą .  Skoczył do karety .  — Do pana Sperligna !  Galopem !  Wentzel wyskoczył w biegu , zginął w bramie .  — Jest pan Sperling ? — spytał szwajcara .  — Nie wychodził , a może nie wrócił .  Od urodzenia tak się nie zmęczył i od urodzenia nie odwiedzał plenipotentów — dawał audiencje u siebie w pałacu .  Toteż , gdy zadzwonił — Sperling , otwierający zamiast lokaja , aż się cofnął z podziwu .  — Pan hrabia ?  Co się stało ?  — Gdzie listy , któreś ode mnie zabrał ?  — Są u mnie .  — Zaraz , proszę do gabinetu .  Weszli do izdebki , zawalonej foliałami ; przy biurku pisała młoda kobieta .  — Gdzie są listy hrabiego , Lili ?  Kobieta w milczeniu podała pakiet , skłoniła się i wyszła .  Przy czym pozostaję z należnym szacunkiem  Jan Chrząstkowski .  Wentzel przetarł oczy i powtórzył półgłosem :  — Owszem .  Nie odkładam nigdy do jutra .  — Człowieku !  I cóżeś odpisał ?  — Nie ja , panie hrabio — rzekł z ukłonem jurysta .  — I list poszedł ?  — Przed godziną .  Wentzel garściami wziął się za włosy .  — Trzeba go wycofać !  — Poczta nie wydaje .  — Zum Kuckuck poczta !  Ja ją własnymi rękami podpalę , byle ten nieszczęsny list zatrzymać .  Prędzej , bierz kapelusz , jedźmy .  I stała się rzecz niesłychana : Wentzel , patriota i zapaleniec pruski , klął tego wieczora zarząd niemiecki , złajał od „ lumpów ” urzędników pocztowych , groził pobiciem starszemu , proponował łapówki — i nareszcie około północy znalazł się w kancelarii cyrkułu , oskarżony o naruszenie porządku , o gwałt , o nieposzanowanie przepisów , o obraźliwe słowa i ruchy .  Cioci Dorze zastygła krew w żyłach .  — Co ty robisz ? — spytała lokaja .  — Co to jest ?  Gdzie ty jedziesz ?  — Ja jadę do św . Jadwigi !  — Do kościoła ?  Z rzeczami ? !  — Uhm , myślę odprawiać tam rekolekcje !  — Co ty gadasz !  Takie nieładne żarty !  Mów prawdę .  Kiedy wrócisz ?  — Pfe !  Dorosły człowiek , a błaznuje jak łobuz !  Jesteś źle wychowany !  — Marsch ! — zakomenderował hrabia stangretowi .  Wolant wytoczył się na ulicę i popędził na dworzec kolei .  Z pomocą karty geograficznej odnalazł Croy - Dülmen miejscowość Braniszcze .  „ To dopiero Metys polsko - pruski ! ” — pomyślał Wentzel wzgardliwie .  Dnia tego nie można było myśleć o dalszej podróży .  Rozgościł się w najlepszej izbie , zjadł kolację i legł spać , zdając bezpieczeństwo swej osoby i mienia w ręce wiernego Urbana .  Gdy się obudził , na świecie było południe .  — Urban ! — zawołał .  Drzwi się otwarły , w promieniach światła ukazała się wypomadowana , uczesana modnie głowa lokaja .  — Was gibt's — ziewnął Croy - Dülmen .  — Gut Mariampol ; Besitzerin Wohlgeborene Frau Thekla von Ostrowska ; liegt ungefähr zwei Meilen nach Osten !  — Głupiś ze swoim Osten !  Najął eś konie ?  — Pocztę , jasny panie .  — To dobrze .  Będę wstawał .  Nie odzywał się nigdy niezapytany .  A  Wentzel stroił się jak na królewskie salony , z całą starannością kobiecego ulubieńca i wytwornego eleganta .  — Gdzieś dostał wiadomość ? — zagadnął .  — Któż tu rozumie po ludzku ?  — Poczthalter , jasny panie , jedyny cywilizowany człowiek .  Ein echter Preusse !  — Pani Ostrowska sama mieszka ?  — Po śmierci męża mieszka przy niej panienka , sąsiadka , Fräulein von Żonżoska , której brat , Herr von Żonżoski , zarządza majątkiem i interesami .  — Cóż o nich wszystkich mówi poczthalter ?  Urban pozwolił sobie na gest oburzenia .  — Schauderhafte Geschichten !  Niemców tam nie puszczają na dziedziniec , nie przyjmują na służbę .  Stara pani nie przyjmuje nikogo , kto ich językiem nie mówi , a pan Żonżoski przestrzelił sobie umyślnie prawą rękę , żeby nie służyć w armii naszej .  — Ho , ho !  Scewola ! — mruknął Wentzel .  — Daj perfum .  A o panience nic nie mówił ?  — Panienka jest okropnie dumna !  Sie ist verlobt mit Herrn von Glembocki aus Struka .  — Masz zdumiewającą pamięć .  Tymi nazwiskami można język połamać .  No , daj mi tu kawy i każ konie zakładać .  Urban zwrócił się na pięcie i zniknął .  — Nikiej nie rozumiem , wielmożny panie ! — rzekł .  — Ciekawym , jak się poczthalter z nim porozumiewa — mruknął Niemiec , a Urban na koźle zawyrokował :  — Polnisches Vieh !  — Bodaj cię kolki rozparły , szwabska pokrako !  — A ot i panicz z Olszanki stoją — rzekł .  Ale sługa rękami tylko strzepnął .  — Pan nie mówi po polsku ? — spytał .  Wentzel ramionami ruszył — nie rozumiał .  — Może przyjmie , spojrzawszy na bilet — protestował młody człowiek .  — Eh , nie , żeby i z nieba bilet … tego … pani nikogo takiego … nie widuje .  To pan Jan … umie po szwabsku .  Proszę pana … ja … tego … zaprowadzę .  — Cicho , Śpiewak .  A czego tam , Walenty ?  — Niemca przyprowadził em do panicza , żeby go wyrozumieć .  — Czym mogę panu służyć ?  — Jestem wnuk pani Ostrowskiej , Croy - Dülmen .  — Jan Chrząstkowski , jej sąsiad i wychowaniec .  Croy - Dülmen pierwszy się odezwał :  — Bardzo proszę o to .  Polak wyszedł i wrócił po chwili .  — Pani Ostrowska pozwala panu przyjść .  Wymaga wyłącznie francuskiej rozmowy .  Była to audiencja jak u cesarza .  — Czy wy się dziś nie uspokoicie ?  Kto tam znowu ?  — Hrabia Croy - Dülmen , moja siostra — przedstawił Jan po francusku .  Panienka w milczeniu skłoniła lekko swe piękne blade czoło — nic więcej .  — Ja nie mówię po niemiecku — zaczęła staruszka — ale pan rozumie po francusku ?  — Naturalnie — potwierdził w ponownym ukłonie .  Wtem piękna dziewczyna podniosła głowę ; na twarzy przez wyraz powagi przedzierał się mimowolny uśmiech .  Hrabiemu wypadł z ręki kapelusz .  Otworzył usta , wlepił wzrok w staruszkę .  Czy to dom wariatów , czy on śni ?  — Nie przyszedł em tu po krytykę i sąd mego ojca i moją narodowość — zaczął głucho .  — Rodziców obojga nie pamiętam , o mezaliansach mam wręcz przeciwne przekonanie ; co zaś do Polaków , mamy względem nich najlepsze intencje .  — Babuniu ! — upomniał , korzystając z chwili , Jan .  — Hrabia jest pod naszym dachem …  — Mam prawo mówić prawdę : niech słucha .  — Słuchał em długo i cierpliwie — zaczął Wentzel dziwnym tonem — pani jesteś moją babką i starą , zbolałą kobietą ; więc nie wdaję się w swary .  Przyznaję jednak , że nie spodziewał em się takiego przyjęcia tam , gdziem osobiście nic nie zawinił .  Jestem Niemiec wychowaniem , krwią , pojęciami i życiem , ale nie przestępował em tego progu jako wróg .  Moje intencje były czyste i prawe .  Przepraszam najmocniej za żywe słowo , jeślim nim obraził .  Chciał em , choć późno , poznać kraj mojej matki , myślał em , że zastanę tu rodzinę .  Pozwoli pani się pożegnać .  Rozmowy zawiązać nie widział sposobu , gdy wtem ona spojrzała na ń po swojemu , posępnie , i spytała :  — Pan bawi stale w Berlinie ?  — Całe lato był em nieobecny , pani .  Część czasu spędził em w dobrach , resztę we Francji .  — W Biarritz — dodała spokojnie .  Rzucił jej zdziwione spojrzenie — czy była jasnowidząca ?  Zrozumiała widocznie myśl wzroku , bo dorzuciła w formie objaśnienia :  — Hrabina Mielżyńska bawiła tam i spotykała pana .  W tej chwili  Jan ukazał się z powrotem .  — Konie gotowe — rzekł , wahając się — ale deszcz leje strumieniami .  Croy - Dülmen złożył dwa milczące ukłony i wyszedł z Chrząstkowskim .  Deszcz padał jak z cebra .  Młody człowiek wyszedł z gościem na ganek i wzdrygnął się .  — Nie sposób jechać — zauważył .  — Może pan się zgodzi przenocować u mnie w oficynie .  Mam dwa pokoje na usługi .  Croy - Dülmen spojrzał w szczerą twarz chłopaka .  — Pan się nie boi przyjmować Niemca na dziedzińcu pani Ostrowskiej ?  — Jutro by m dostał burę , gdyby m pana wypuścił w taki czas .  Proszę za mną .  A ty , przyjacielu , ruszaj do stajni ze zwierzętami , a potem spać do czeladzi .  Wara mi tylko z papierosami .  Walenty , parasol !  Po godzinie siedzieli obydwaj przed kominem , na stole szumiał samowar i dymiła obfita kolacja .  Urban w sąsiednim pokoju słał łóżka .  Jana oderwano na chwilę do spraw gospodarskich .  Wentzel zamyślił się nad wypadkami ubiegłego dnia .  Dziwny kraj , gdzie młodzież była tak cicha , skupiona w sobie , milcząca , a starzy przy siwych włosach zachowali gorące uczucia , zapał i siłę .  Dziwny kraj , dziwni ludzie !  Pani Tekla to nie była ciocia Dora , którą można było ułagodzić konceptem i uśmiechem lub nastraszyć lada czym .  Hrabia poruszył się niecierpliwie .  — Weźmie Michel „ Scherza ” — zamruczał upokorzony — i „ Fingala ” — dodał jako pociechę , ciskając w płomień niedopalone cygaro .  — Cóż pan taki markotny , hrabio ? — ozwał się Jan .  — Na złą pogodę — odparł .  — Barometr idzie w górę — pocieszył wieśniak .  Usiadł znowu naprzeciw gościa i podrzucił drew na ogień .  — Pan dzierżawi Mariampol ?  — Pan nieżonaty ?  Chłopak się zaśmiał .  Ten śmiech zerwał lody .  — Czy wyglądam tak staro ?  — Państwo tu wszyscy macie wygląd nad wiek poważny .  Chmura przeszła po czole Polaka .  — Pan nie bywa nigdy w Berlinie ?  — Więc to było tak nagle ?  — Do rana jeszcze daleko , a pan bardzo do swej matki podobny , sądząc z portretu .  Widocznie , że nabierał ochoty na ponowną wizytę u gniewliwej staruszki , nawet z perspektywą powtórnego łajania .  Ach , jakie one piękne były by w uczuciu , w uśmiechu , w kochaniu !  Ach !  — Czy istotnie stracili ście państwo brata we Francji ? — ozwał się po przerwie .  — Istotnie , zginął zaraz na początku wojny .  Był kapitanem w pułku poznańskim .  Szukali śmy z Jadzią daremnie grobu .  Leży gdzieś we wspólnym dole .  Wojna nie matka , lecz macocha .  Wola boża !  Zginął jak bohater !  I pan służył ?  — I ta szrama na czole to z wojny order ? — zagadnął Jan , nie podnosząc ostatniej uwagi .  — Na nową znajomość , z całą przyjemnością .  Nie rozumiem ja was , a wy mnie macie za wroga , za szpiega może .  Ten pierwszy kieliszek waszego miodu piję za zgodę i porozumienie , a jeśli zechcecie , na dobrą znajomość .  — Lewą ? ! — uśmiechnął się Croy - Dülmen .  — Prawą mam uschniętą , bezwładną , ale lewa jest szczera i wierna — odparł — może jej pan zaufać .  Wypili toast duszkiem .  — A teraz spać — zawołał gospodarz , już zupełnie swobodnie — północ , a pan wygląda zmęczony .  I ja dziś dzień cały polował em na zające .  — Czy pan wie , co się stało ? — zapytał .  — Skądże ?  — Babka mnie wyłajała .  — Tak rano ?  Za co ?  — Za to , żem pana puścił w noc i w deszcz .  — Przecież jestem !  — No , aleś się pan wreszcie usprawiedliwił ?  — Jakoś , z wielkim trudem .  Co dała , to wziął em .  — I cóż powiedziała potem ?  — Jeżeli to możliwe , bardzo .  — Ano , to ja pójdę po radę do Jadzi .  Niech panu wstęp ułatwi .  — Czy pańska siostra wszechmogąca u staruszki ?  — I z panem .  — Nie mów pan tego pani Tekli .  — Ani pańskiej siostrze ?  — Dziękuję .  Obejdę się bez tego zaszczytu .  Losy zgodnego porozumienia składam w pana łaskawe ręce .  Pragnę odjechać stąd w spokoju .  Jan wyszedł , a hrabia spiesznie się ubrał i czekał rezultatu układów pokojowych .  Szły widocznie z wielką trudnością .  Nareszcie zjawił się Jan .  — Gotowe .  Babka czeka na pana .  — Pani utrzymuje ochronkę ? — zagadnął Niemiec .  — Są to dzieci oficjalistów i służby domowej .  Uczę ich religii , historii i robót .  — Pani lubi dzieci ? — zagadnął Wentzel .  — Babka w ogrodzie ; zaprowadź , Jasiu , pana hrabiego .  — A ty , co masz lepszego do roboty ?  — Muszę się przebrać do obiadu .  Ruszyła brwiami .  Żaden nerw nie drgnął na tej lodowatej twarzy .  — Zapomniał eś , że się co dzień przebieram — odparła chłodno , odchodząc ku domowi .  — Pana siostra jest zaręczona ?  Nie dokończył , ręką machnął .  — Kiedyż wesele ? — badał Croy - Dülmen .  — Nie wiem .  Teraz żałoba .  Pani Tekla ani słyszeć nie chce o małżeństwie , Jadzia po swojemu milczy na wszystko , a Głębockiego o zdanie nikt nie pyta .  W takim stanie sprawy mogą się wlec ad infinitum , chyba się w to wmiesza opatrzność i ja …  — Czy ten pan jest odszczepieńcem ?  Przez oczy staruszki przeszło zdumienie , może radość , ale nie zrobiła żadnej uwagi .  On pierwszy zagaił rozmowę — naturalnie po francusku .  Zamiast się uspokoić , zaperzyła się jeszcze bardziej .  — Już ty mi się tylko za przykład nie stawiaj !  Gotóweś jeszcze zaprzyjaźnić się z Niemcem , tego Szwaba za kolegę obrać .  Croy - Dülmen skłonił się z uśmiechem .  — Świadczę się niebem , że nie pierwszy wymówił em tę okropną nazwę .  — Z konieczności , jakże mam powiedzieć ?  Jesteś Szwab , opite bawarem Niemczysko !  — Jako żywo , nigdy piwa nie pijam !  Nie lubił em go nawet będąc studentem ; a co do nazwy , jestem przecie ochrzczony , dla rodziny mam imię jak każdy .  Staruszka coś zamruczała .  To wezwanie do pokrewieństwa nie rozczuliło jej bynajmniej , a jednak było to w ustach hrabiego monstrualne ustępstwo .  Ach , ta nieszczęsna rozmowa na wiosnę !  Czy rozum stracił wtedy , mówiąc swe credo obcej , spotkanej na ulicy kobiecie ?  Jakieś fatum go prześladowało !  Co ona myślała o nim !  — To nieuk , osioł , próżniak !  Okropność , jak ci Prusacy lud zdemoralizowali .  — To drugi raz ! — szepnął hrabia Janowi .  Obydwaj spojrzeli po sobie i uśmiechnęli się pod wąsem .  Nic nie uchodziło oka cholerycznej staruszki .  — Et , co z wami gadać ! — zamruczała na odchodnym .  Młodzi ludzie , obydwaj z natury weseli , zaśmiali się serdecznie ; uśmiechnęła się nawet poważna panna Jadwiga .  Nagle pani Tekla obejrzała się i przystanęła .  — Słyszysz , Jadziu , turkocze ! — wołała .  — Już jedzie miły konkurent !  Wybrała ś go , idźże sama bawić .  Nie znam nic nudniejszego nad tego człowieka , ale to nie moja rzecz .  — Czy mamy ci iść w sukurs , Jadziu ? — żartował Jan .  — Do woli — odparła po swojemu , krótko .  — Zostawiam ci swobodę pierwszego powitania , żeby ś się nie potrzebowała krępować — drażnił się dalej .  — Czemu się nie nauczysz krępować języka ? — odrzuciła z daleka .  — Z konieczności muszę mówić jako reprezentant rodziny .  Żeby m ten urząd tobie zlecił , miano by nas za głuchoniemych .  Nie odrzekła nic więcej i znikła w cieniu szpaleru .  — Co parę dni , regularnie od obiadu do kolacji .  — Co robią narzeczeni ?  Rozmawiają ?  — A pan co wtedy robi ?  — Niezawodnie .  Arkadyjscy pasterze wyginęli .  — Oprócz jednego Głębockiego .  O , Walenty nas szuka .  Pewnie obiad .  Niebezpiecznie było z nim zaczynać walkę — był zazdrosny , mściwy i cierpliwy .  — Jakże kartofle , Adamie ? — zagaił Chrząstkowski .  — Niezgorzej .  — A siewy ?  — Schodzą .  „ Dobrali się w korcu maku ” — pomyślał Croy - Dülmen .  — A twoja „ Norma ” zdrowa ?  Tu ożywiła się posępna twarz Głębockiego .  — Żdżarski targował ją wczoraj — odparł żywiej nieco .  — Sprzedał eś ?  — Jeszcze nie .  W ostateczności chyba .  — Przecie ją Jadzia chciała nabyć .  — Już nie chce .  Mówiła mi …  W salonie , wedle opowieści Jana , narzeczeni zajęli się milczącym przeglądaniem dzienników .  Młodzi ludzie wymknęli się do oficyny .  Rozmowę przerwał im stary lokaj .  — Pani kazała się spytać , co się stało z Niemcem — objaśnił Chrząstkowskiemu swe przybycie .  — Tyleczko wyjechał .  — Tak wcześnie !  Oho !  To go dobry duch natchnął .  W jadalni paliła się już lampa .  Panna Jadwiga własnoręcznie przyrządzała herbatę .  Brat ją spotkał żartem :  — Tak krótko dziś grali ście w domino !  Szkoda .  Kto kogo ograł ?  — Już idę , na burę — mruknął , odchodząc w głąb domu .  — Przyrzeczeń ? — powtórzyła pytająco .  — Zdaje mi się , żem wygrał zakład z panią .  — Może być , nie pamiętam .  — Założył em się , że odnajdę panią .  Ja nie zapomniał em .  — Bardzo chwalebna pamięć .  Cóż z tego ?  Pytania te i odpowiedzi , krótkie , urywane , zimne jak cięcia stali , zbijały go z tropu , onieśmielały zupełnie .  Był to jakby pojedynek , w którym on otrzymał tysiące pięknych razów , nie mogąc ich ani odbić , ani oddać .  — Należy mi się nagroda .  — A jeśli nie wystarczy ?  — To musi .  Potrząsnął zuchwale głową .  — Czy wie pani , że Wentzel Croy - Dülmen tego słowa nie uznaje w stosunku do siebie ?  — Znosił em wszystko dla zdobycia sposobności rozmowy z panią .  — Czy pani nie przypuszcza , że zdanie można zmienić ?  — Obraził em panią …  — Mnie ?  Pan ?  Obrazić mnie może tylko ktoś , o kogo dbam .  A więc widział Wentzel te oczy mroczne , pełne błysków , te usta milczące pełne życia , miał — czego pragnął .  Wyprostowana , z brwią ściągniętą , rzucała mu lekceważenie po lekceważeniu , a w nim zamiast gniewu budziło się dzikie jakieś uczucie pożądania .  Pod wpływem tym wyrwała mu się gwałtownie z ust zuchwała przysięga :  — Zobaczymy , kto kogo zwycięży !  Ja jeszcze nie znam porażki — rzekł stanowczo .  — Zastosuj to pan do siebie .  — Wolę do pana Głębockiego — odparł zuchwale .  — Ale nie moja .  — Obejdę się bez tej wiadomości .  Gdzie się podziało jego Cezarowe : veni , vidi , vici !  Jan go tak zastał .  — Z całą przyjemnością .  Dziękuję .  — Posłyszy pan niejedno kazanie o Niemcach .  — Cóż robić !  Cierpimy za winy ojców .  — Jak to ?  — Żeby ojciec mój dotrzymał obietnic danych rodzinie żony , było by inaczej , może lepiej — dodał powoli .  *  — Odprowadź „ Scherza ” do barona Michała von Schöneich !  Marsz !  Zamyślił się chwilę .  — Wer da ?  — Ich ! — odparł dumnie Jan , stając u okienka .  Urzędnik pałacowy czytał dziennik i dość niechętnie przerwał politykę .  Ale zatrzask odmykał się tylko z loży , a szwajcar nie spieszył się z pociśnięciem sprężyny .  — Pan hrabia nie przyjmuje o tej godzinie — ogłosił jak dekret senatu , pokazując na zegar nad okienkiem .  — To nie twój kłopot .  Otwórz , dam sobie radę .  — Oto bilet .  Proszę oznajmić hrabiemu .  Przyjmie niezawodnie — zawołał Jan niecierpliwie .  — Zresztą zaledwie pierwsza .  — I pięć minut .  Kartę raczy pan przedstawić o trzeciej .  — Bodajeś pękł , kufo browarna ! — zaburczał Polak , wściekły , zawracając z powrotem .  Ciężkie dębowe podwoje zapadły za nim ; znalazł się na ulicy .  Kobieta otarła się prawie o Jana , który na nią wytrzeszczał oczy , zmieszała się z tłumem i znikła .  Zastukał raz i drugi do furtki , bez skutku — i dał za wygraną .  Magnacki przepych bił ze ścian malowanych al fresco , z marmurów — przepełniał cały dom .  Lokaj , zawsze milczący , wprowadził gościa do salonu obwieszonego gobelinami i zniknął , niosąc bilet na złoconej tacy .  Po dość długim oczekiwaniu skrzypnęły drzwi .  Jan się porwał uradowany i struchlał .  — Tak , łaskawa pani !  — Jestem panna Dorota von Eschenbach , ciotka Wentzla — przedstawiła się dygając powtórnie .  — Pan ma interes do niego ?  Może dzierżawca ?  Jest pan Sperling .  Jan się zaśmiał .  — Interes mój nie wymaga plenipotenta .  Wystarczy mi godzina rozmowy z hrabią .  Pąsowy lokaj ukazał się w progu .  — Bardzo mi przykro , żem panią utrudzał .  Żegnam .  Wstał i wyszedł , życząc Wentzlowi diabłów i licha .  Dzień był stracony .  Poszedł wieczorem do teatru , ale darmo się rozglądał .  Wentzla nie było , sztuki mało pojął , znajomych nie miał , ziewał jak na niemieckim kazaniu .  Następnego dnia włóczył się po mieście , tam gdzie najwięcej było prywatnych ekwipaży , strojnych dam i okazałych magazynów — i tam nie było Wentzla .  Zamiast niego los mu nadarzył Urbana .  Factotum hrabiowskie widocznie było na urlopie .  Miał na sobie kamerdyner angielskie palto , błyszczący cylinder , lakierki i jasne rękawiczki .  Z nosem zadartym i rękami w kieszeniach wyglądał jak jego pan .  Spod pachy wyglądała laseczka o złotej skuwce .  Laseczką tą wydziobywał oczy przechodniom i gwizdał sobie aryjkę Straussa .  — Czekaj no , czekaj — zatrzymał go Jan .  — Gdzie twój pan ?  Urban zrobił gest nieświadomości .  — Przecie mogę się zobaczyć i spotkać z hrabią choćby w karnawale .  — Możesz mi ułatwić wizytę ?  — Chyba za tydzień .  — Zwariował eś !  Mam do niego polecenie od jego babki z Mariampola .  Tu Urban wyjął ręce z kieszeni i przybrał typowo lokajską pozę .  — Die Wohlgeborene aus Mariampol ?  Das ist etwas anderes .  Mogę panu dać bilecik polecający do mego zastępcy , Augusta .  — Tfu !  Będę chodził od fagasa do fagasa !  Wolę z niczym wrócić .  Schönen Dank !  Obejdę się bez twojej pomocy .  Było to dobre natchnienie .  Wśród setek powozów i koni dwa przepyszne taranty mignęły mu jak błyskawica .  Kazał stangretowi je dopędzić .  Stanął w dorożce i wyglądał .  Wszedł do kawiarni .  Naprzeciw niego siedziało trzech panów , rozmawiając wesoło .  Mimo woli zaczął półuchem nasłuchiwać .  — Szkoda .  Obiecała mi walca .  — I cóż ?  — Będą się bili ?  Jan aż podskoczył na krześle i wytężył uwagę .  — Co ?  Nie słyszał em ! — spytał ciekawie jeden .  Młodzi ludzie aż się pokładali od śmiechu .  Jan miał ochotę im zawtórować .  — Cóż Wentzel i Schöneich ?  — Żeby nie hrabina , toby sto dam za nimi ręczyło .  — Wiesz , że o Wentzla panna Annheim obiła szpicrutą Ellę Schwan !  — Widział em .  Działo się to przy stu świadkach w maneżu .  Kłóciły się jak przekupki .